فرا روشي براي شناسايي موضوع تحقيقات علمي در فرونشست زمين (يك تحقيق با رويكرد علم‌سنجي)

يكي از مخاطراتي كه در سال‌هاي اخير در بسياري از مناطق رخ داده، مخاطرات ناشي از فرونشست است. فرونشست زمين در مقايسه با ديگر مخاطرات، خسارات جاني كمتري دارد و پيامدهاي سوء برجاي مانده از آن به‌طور مستقيم بر توسعه انساني، صنعتي، كشاورزي و عمراني تأثيرگذار خواهد بود. اهميت نگرش به اين مسأله با دانستن اين نكته كه بيشترين عوارض زيان‌بار ناشي از آن جبران‌ناپذير است، مشخص مي‌گردد. اين تحقيق، علي‌رغم تحقيقات فرونشست زمين در كشورمان، رويكردي متفاوت نسبت به موضوع مورد نظر داشته، در چارچوب تحقيقات علم‌سنجي به ارائه شناخت جامع از تحقيقات جهاني در موضوع مورد نظر پرداخته است. جمع‌آوري اطلاعات به‌صورت اسنادي و از پايگاه علمي اسكوپوس (2022- 1965) به دست آمد. بيشترين تحقيقات علمي در موضوع فرونشست زمين براي كشورهاي آمريكا و چين بوده و كشورمان نيز تحقيقات قابل‌توجهي انجام داده است. مهم‌ترين عوامل تشديدكننده براي وقوع مخاطره شامل بهره‌برداري از آب‌هاي زيرزميني و برداشت مواد معدني بوده كه در بيشتر تحقيقات بدان تأكيد شده است. در سوي ديگر پيدايش فناوري‌هاي علمي نيز در طول سال‌هاي گذشته، ابعاد گسترده‌تري در تحقيقات فرونشست زمين پيدا كرده كه اكنون استفاده از آن بيشتر براي پيش‌بيني مخاطره بوده است. به‌طوركلي تمركز بيشتر تحقيقات در مخاطره فرونشست زمين بر روي استفاده از روش‌ها و مدل‌ها بوده و در تحقيقات تأثير و پيامدهاي آن بر جنبه‌هاي زندگي انسان‌ها مورد توجه قرار نگرفته است. ترديدي نيست انجام اين تحقيقات مي‌تواند به كاهش و مديريت پيامدهاي منفي فرونشست زمين كمك نمايد.