راهبردهاي فرهنگي امام رضا(ع) در نيل به وحدت اسلامي طي دوران ولايتعهدي در ايران

فعاليت‌هاي گروه‌هاي مسلح و فرقه‌هاي مذهبي ناهمگون، با ادعاي پيروي از اسلام در قرن‌هاي نخستين هجري موجب شده بود كه فضاي فرهنگي جهان اسلام جولانگاه اختلاف، كينه‌ورزي و خشونت دستگاه خلافت و گروه‌هاي مختلف مسلمان نسبت به يكديگر گردد. اين روند در آستانة خلافت مامون عباسي به اوج خود رسيد. تحميل ولايت‌عهدي از جانب مامون بر امام رضا(ع) و حضور ايشان در ايران فرصت مناسبي براي پيگيري و تحقق آرمان‌هاي ارزشمند وحدت‌گرايي در جامعه پر از آشوب توسط امام بود. اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي و با تكيه بر منابع و داده‌هاي روايي و تاريخي مي‌كوشد به پاسخ اين پرسش بپردازد كه راهبردهاي فرهنگي امام رضا(ع) به‌عنوان يك دانشمند و رهبري ديني براي ايجاد وحدت در ميان مسلمانان چه بود؟ يافته‌هاي اين پژوهش بيانگر آن است كه امام با محوريت رهنمودهاي قرآن مجيد و سنت نبوي در منصب جديد و در پايتخت در ايران با اتخاذ راهبردهاي فرهنگي هدفمند و كارآمد بيشترين بهره‌برداري را براي نيل به وحدت اسلامي كرد. آن حضرت مهم‌ترين عنصر تاثيرگذار را در نوع نگرش و تفكر جامعه دانست و راهبردهاي فرهنگي خود را نيز بر اين اساس سامان‌دهي كرد. در اين زمينه، گفت‌وگو بين مسلمانان يا با غيرمسلمانان به‌جاي دستور قتل مخالف اعتقادي به‌كار گرفته شد؛ نقش و جايگاه مقام امام در اين چهارچوب تبيين شد؛ ارتقاي آگاهي عالمان و عامه مردم از حقايق ديني و نه توهمات منحرفان محور قرار گرفت و سرانجام اينكه در تمامي شرايط بر حسن خلق و رعايت احترام و كرامت انسان‌ها تاكيد شد.