ارزيابي وضعيت سنجش هزينه‌هاي جرم در نظريه انتخاب عقلاني: مطالعه موردي بزهكاران جرائم كلاهبرداري، سرقت و ايراد ضرب‌و‌جرح عمدي

اين پژوهش با هدف بررسي هزينه‌هاي رسمي و غيررسمي جرم به روش پيمايشي - توصيفي انجام شده است. جامعه آماري اين پژوهش مجرمان محكوم به حبس در جرائمي مانند سرقت، كلاهبرداري و ايراد ضرب‌و‌جرح عمدي در شهر تهران هستند كه در سال 1398 از زندان آزاد شده‌اند. با استفاده از روش نمونه‌گيري جامعه ‌در دسترس 150 نفر به عنوان حجم نمونه نهايي انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوري اطلاعات در مطالعه حاضر، پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود كه روايي محتوايي و صوري آن با استفاده از نظر سه متخصص تأييد و پايايي آن با ضريب آلفاي كرونباخ 0/81 محاسبه شد. پس از تبيين داده‌هاي جمعيت‌شناختي، توزيع فراواني و درصد پاسخ سؤالات، به منظور تجزيه داده‌ها از روش‌هاي آزمون تحليل واريانس چندراهه و آزمون t و براي مشخص كردن تفاوت بين گروه‌ها از آزمون توكي استفاده شده است. بر‌اساس يافته‌هاي اين پژوهش؛ بررسي هزينه‌هاي رسمي و غيررسمي جرم در كلاهبرداران بيش ‌از سارقان و در سارقان بيش از مرتكبان جرم ايراد ضرب‌و‌جرح عمدي است. همچنين در مقام ارزيابي هزينه‌هاي رسمي و غيررسمي، به‌طور‌كلي كلاهبرداران به هر دو نوع هزينه توجه كافي دارند، سارقان بيش از هزينه‌هاي رسمي به هزينه‌هاي غيررسمي تأكيد دارند و مرتكبان جرم ايراد ضرب‌و‌جرح عمدي توجه كمّي به هزينه‌هاي رسمي و اجتماعي دارند. دليل اختلاف در وضعيت ارزيابي هزينه‌هاي جرم به ماهيت جرم‌شناختي جرائم بازمي‌گردد؛ به اين معنا كه كلاهبرداران به عنوان بزهكاران يقه‌سفيد با آگاهي مرتكب جرم مي‌شوند و مرتكبان جرم ايراد ضرب‌و‌جرح عمدي به عنوان بزهكاران يقه‌آبي، مرتكب جرائم هيجاني مي‌شوند.