تأثير نانو ذرات دي‌اكسيدتيتانيوم مزو متخلخل بر صفات جوانه‌زني بذر سياه تاغ (Haloxylon aphyllum) تحت تنش خشكي

مقدمه: امروزه به دليل تغيير كاربري و تخريب منابع طبيعي در اثر فعاليت‌هاي انساني، توجه به امر بيابان‌زدايي بسيار فراگير شده است. يكي از گونه‌هاي مهم جهت احياي زيستي مناطق بياباني در سطح وسيع، گياه تاغ است. تاغ گياهي از تيره تاج خروسان (Amaranthaceae) بوده كه دو گونه آن به نام‌هاي سفيد تاغ (Haloxylon persicum Bunge ex Boissier Buhse) و سياه تاغ (Haloxylon aphyllum (Minkw.) Iljin) شهرت و پراكنش بيشتري در ايران دارد. اين گياهان، با داشتن سيستم ريشه‌اي گسترده سبب تثبيت ماسه‌هاي روان مي‌شوند. هدف از اين تحقيق، بررسي اثر نانو ذرات دي‌اكسيد تيتانيوم مزو متخلخل بر صفات جوانه‌زني بذر سياه تاغ تحت تنش خشكي، به عنوان يك گونه مهم در مناطق كويري مي‌باشد. مواد و روش‌ها: آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 3 تكرار انجام گرفت. تيمارهاي آزمايش شامل پنج تيمار نانو دي‌اكسيد تيتانيوم با غلظت‌هاي صفر، 25، 50، 100 و 200 ميلي‌گرم بر ليتر و شش سطح تنش‌خشكي شامل صفر، 4-، 8-، 12-، 16- و 20- بار بوده است. پس از نانوپرايمينگ، بذرهاي سياه تاغ به مدت 15 روز در دستگاه  ژرميناتور با دماي 20 درجه سلسيوس با چهار تكرار تحت تنش خشكي قرار گرفتند. پس از اتمام جوانه‌زني، در هر كدام از تيمارها، صفات درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، ميانگين زمان جوانه‌زني و شاخص بنيه بذر محاسبه گرديد. يافته‌ها: نتايج تجزيه واريانس دوطرفه و مقايسه ميانگين شاخص‌هاي جوانه‌زني نشان داد كه بيشترين درصد جوانه‌زني (74 درصد) متعلق به تيمار تنش خشكي صفر بار با غلظت 200 ميلي‌گرم بر ليتر و كمترين آن (3 درصد) متعلق به تنش 20- بار با غلظت 25 و 200 ميلي‌گرم بر ليتر نانو تيتانيوم بوده است. با افزايش شدت تنش خشكي از صفر بار به 20- بار، سرعت جوانه‌زني از 7.01 به 0.43 بذر در روز كاهش يافت. بيشترين ميزان شاخص بنيه بذر نيز در تنش صفر بار متعلق به تيمار نانو تيتانيوم 200 ميلي‌گرم بر ليتر، با ميزان 325.77، بوده است. نتيجه‌گيري: نتايج بدست آمده نشان داد كه با افزايش تنش خشكي، شاخص‌هاي جوانه‌زني و رشد اوليه بذر سياه‌تاغ در كليه تيمارهاي پرايم شده و پرايم نشده كاهش داشته و نانوپرايمينگ دي‌اكسيد تيتانيوم، اثر مثبتي روي صفات جوانه‌زني بذرها داشته‌است.جنبه هاي نوآوري:1- پرايمينگ بذر با استفاده از نانو دياكسيد تيتانيوم مزو متخلخل، سبب بهبود درصد جوانه زني بذر سياه تاغ، تحت تنش خشكي گرديد. 2- غلظت 200 ميلي گرم بر ليتر نانو دياكسيد تيتانيوم مزو متخلخل تاثير بهتري بر شاخص بنيه بذر، ميانگين زمان جوانه زني، سرعت و درصد جوانه زني نشان داد. 3- نانو پرايمينگ بذر با دياكسيد تيتانيوم، تاثير چنداني بر مشخصه هاي رويشي نونهال سياه تاغ در سطوح بالاي تنش خشكي ايجاد ننمود.