بررسي انتقادي مؤلفه‌هاي انفسي و آفاقي نظريه معناي زندگي تدئوس متز

تدئوس متز با ارائه نظريه‌اي غيرنتيجه‌گرايانه در معناي زندگي كوشيده است تا تبيين جامعي از معناداري زندگي بيشتر انسان‌ها ارائه دهد. نظريه وي بر سه مؤلفه استوار است: (1) مؤلفه انفسي، يعني «گرايش مثبت ساحت عقلاني» انسان‌ها به ارزش‌هاي آفاقي؛ (2) مؤلفه آفاقي، يعني ارزش‌هاي برخاسته از خوبي، حقيقت و زيبايي به عنوان بسترهاي معنابخش؛ و (3) ارائه راه‌هاي تشخيص ارزش‌هاي آفاقي معنابخش. در اين مقاله، با روش تحليلي-انتقادي، ابتدا نظريه متز و مؤلفه‌هاي آن تبيين خواهد شد. سپس مهم‌ترين انتقادات به دو مؤلفه انفسي و آفاقي نظريه متز ارائه مي‌شود كه اين انتقادها از اين قرارند: (1) دفاع از معنابخشي نگاه نتيجه‌گرايانه به معناي زندگي، (2) ناسازگاري نظريه متز با شهود انسان‌ها، (3) عدم توجه آن به نقش جنبه‌هاي عاطفي در معناداري زندگي، (4) معنابخشي برخي شروط ضروري، (5) ترديد در معنابخشي شروط اساسي، (6) ناتواني شروط اساسي از تبيين معناداري برخي كارهاي هنري، و (7) عدم توجه به معناداري كنش‌هاي ربات‌هاي هوشمند. در ادامه نشان داده مي‌شود كه اگرچه متز توانسته به بسياري از انتقادات پاسخ دهد، ولي به معناداري كنش‌هاي ربات‌هاي هوشمند توجه نكرده است. اگر بتوان توان محاسباتي در ربات‌هاي هوشمند را از قابليت‌هاي ساحت عقلاني انسان شمرد، مي‌توان حدي از ساحت عقلاني را در آن‌ها پذيرفت و بدون نياز به فرارفتن از ساحت حيواني از معناداري كنش‌هاي ربات‌هاي هوشمند نيز دفاع كرد.