علل و پيامدهاي تك‌فرزندي در ايران

باروري زير سطح جانشيني (باروري كمتر از دو فرزند) از چالش‌هاي جدي در تعيين ميزان جمعيت يك كشور است كه انديشه روان‌شناسان و جامعه‌شناسان را به‌خود مشغول مي‌دارد. ميزان باروري زير سطح جانشيني و استمرار آن در ايران، شيوع خانواده‌هاي تك‌فرزندي را در پي داشته و اين امر مي‌تواند بحران جمعيتي را براي كشور در سال‌هاي آينده ايجاد كند. اين مقاله باهدف بررسي علل انتخاب تك‌فرزندي توسط خانواده‌ها و تبيين پيامدهاي آن از ابعاد مختلف، به قلم تحرير درآمده است. بررسي توصيفي ـ تحليلي در يافته‌هاي تحقيق حاضر نشان مي‌دهد كه عوامل فرهنگي، شامل آرمان‌گرايي در تربيت فرزند، فردگرايي، مصرف‌گرايي، سبك زندگي و عوامل اجتماعي، شامل اشتغال زنان، تحصيل زنان و عوامل اقتصادي در انتخاب تك‌فرزندي مؤثر است. تك‌فرزندي در سه بخش فردي، شامل فرزندسالاري، وابستگي، احساس تنهايي؛ و خانوادگي، شامل كم‌رنگ شدن فرهنگ خانواده، آساني طلاق و جدايي والدين و نيز اجتماعي، شامل كاهش روابط خويشاوندي، پيري جمعيت؛ پيامدهاي نامطلوبي را به‌دنبال دارد. ازاين‌رو مسئولان در سياست‌گذاري‌هاي جمعيتي خود براي كاهش تك‌فرزندي لازم است به علل مختلف انتخاب تك‌فرزندي توسط خانواده‌ها توجه داشته و پيامدهاي مختلف آن را براي آنها تبيين كنند.