بررسي اثرات كاربرد نانوذرات سيليسيم و مايكوريزا بر عملكرد كمي و كيفي گندم تحت تنش خشكي انتهاي فصل رشد

به منظور بررسي امكان كاهش اثرات منفي تنش گرمايي انتهاي فصل گندم با استفاده از نانوذرات سيليس و مايكوريزا، اين آزمايش در قالب طرح آماري بلوك هاي كامل تصادفي به صورت اسپليت فاكتوريل در سه تكرار در سال زراعي 99 – 1398 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه لرستان اجرا شد. عامل اصلي قطع آبياري آخر فصل در سه سطح شاهد (آبياري معمولي)، قطع آبياري از مرحله گلدهي و قطع آبياري از مرحله شيري شدن تا انتهاي رشد و عامل فرعي اول، نانوذرات سيليسيم در سه سطح عدم مصرف نانوذرات سيليسيم، نانوذرات سيليسيم 40 ميلي گرم در ليتر و نانوذرات سيليسيم 80 ميليگرم در ليتر و عامل فرعي دوم، كود زيستي مايكوريزا در دو سطح عدم استفاده از مايكوريزا و مصرف مايكوريزا بودند. اثر متقابل تيمارهاي سه گانه نشان داد كه در تيمار آبياري معمولي + نانوذرات سيليس 40 ميلي گرم در ليتر + مايكوريزا، بيشترين عملكرد دانه (5279 كيلوگرم در هكتار)، وزن هزاردانه (36.87 گرم)، تعداد دانه در سنبله (46.3 عدد)، تعداد سنبله در مترمربع (699 عدد)، عملكرد پروتئين خام دانه و عملكرد بيولوژيك (774 و 15150 كيلوگرم در هكتار) حاصل گرديد، از طرفي در تيمار قطع آبياري در مرحله گلدهي و عدم مصرف نانوذرات سيليس و مايكوريزا بيشترين درصد پروتئين خام دانه (17.33 درصد) به دست آمد. شايان ذكر است كه بيشترين شاخص برداشت (37.70 درصد) به تيمار قطع آبياري در مرحله شيريشدن + 80 ميليگرم نانوذرات سيليس + تلقيح مايكوريزا تعلق داشت. در اين آزمايش بين بيشترين و كمترين عملكرد دانه، عملكرد پروتئين و عملكرد بيولوژيك اختلاف 60.45، 40.22 و 55.91 مشاهده گرديد. نتايج نشان داد كه استفاده از كود زيستي مايكوريزا و نانوذرات سيليس در جهت افزايش كمي و كيفي گندم به خصوص در اواخر فصل رشد مفيد واقع شدند. با توجه به اينكه منابع سيليس و قارچ مايكوريزا با كمترين هزينه تهيه مي گردند، بنابراين پيشنهاد مي گردد كشاورزان به منظور توليد بيشتر از نهاده هاي فوق در كشت گندم استفاده نمايند.