جنس دستوري در زبان خُلُصي

پژوهش حاضر به بررسي ويژگي جنس دستوري در خُلُصي مي پردازد. اين زبان از خانواده‌ زبان هاي هند و آريايي است كه در روستاهاي «خُلوص» و «گُتاو» در استان هرمزگان بدان تكلم مي شود. خُلُصي اين ويژگي دستوري به ارث رسيده از زبان سندي را از ديرباز تاكنون حفظ كرده است. داده هاي اين تحقيق با ضبط گفتار گويشوران بومي جمع آوري شده است. پس از تحليل داده ها با توجه به رويكرد كوربت (1991)، شيوه‌ تشخيص جنس دستوري در واژه هاي مشتق، مركب و وام‌واژه ها تعيين شده است. يافته ها حاكي از آن است كه جنس دستوري در خُلُصي در افعال و وابسته هاي اسمي مانند صفات (ساخت وصفي و صفت برتر)، ساخت ملكي، حروف تعريف (معرفه و نكره) و اعداد مشاهده مي‌شود. محدوديت هايي بر مطابقه‌ ميان اسم و وابسته هاي آن از نظر جنس دستوري اعمال مي شوند. جنسيت در افعال، تنها در صورت گذشته و مفرد مشاهده مي شود و فعل ربطي «شدن» در زمان گذشته و به شكل مفرد داراي تمايز جنس دستوري مذكر و مؤنث است. در بيش‌تر وابسته هاي اسمي تنها شكل مفرد اسم تمايز جنس دستوري دارد و هسته‌ اسمي به صورت جمع فاقد جنس دستوري است.