نقش نخبگان در شكل‌گيري ايدۀ ناسيوناليسم؛ بررسي تطبيقي ايران و تركيه

روشنفكران و زمامداران ايران و تركيه به گونه‌اي متفاوت به بازنمايي ناسيوناليسم به مثابه مهمترين عنصر هويت‌بخش مدرن پرداخته‌اند. اين مقاله برآن است با استفاده از روش تاريخي- تطبيقي به فهم چگونگي تدوين و اشاعه ناسيوناليسم در اين دو كشور نائل آيد. بدينسان تحليل عملكرد روشنفكران اين دو كشور با بهره‌گيري از مفاهيم و چارچوب‌سازي‌هاي فكري- شناختي و انگيزشي كه توسط نوزيك، اندرسون، اسنو و بنفورد ارائه شده‌است مدنظر قرار گرفته شده. اين روشنفكران كوشيدند يك جماعت خيالي با عنوان ناسيوناليسم را به مثابه پديده‌اي هويت‌ساز براي مردم و مشروعيت‌بخش براي دولت اقتدارگرا به منظور حفظ تماميت ارضي معرفي نمايند. اما هريك ضمن برخورداري از مشابهت‌هايي مانند عرب‌ستيزي، غرب‌گرايي، آرمان‌گرايي و كثرت‌زدايي، وجوه خاص خود را پيدا نمود. بارزترين نكته آن است كه در تركيه وجه اسلام‌ستيزي و برتري نژادي اين ايده غالب شد و در ايران باستان‌گرايي اهميت يافت.نهادمندي در تركيه قوي‌تر صورت پذيرفت و در ايران بيشتر از طريق تبليغات به آن دامن‌ زده شد.