بررسي اثر متقابل ژنوتيپ × محيط با استفاده تجزيه مسير و مدل‌هاي مخلوط در لاين‌هاي برتر جو

اين تحقيق به منظور بررسي پايداري عملكرد و تعيين سهم برخي از صفات مورفو-فنولوژيكي در اثر متقابل ژنوتيپ × محيط در جو انجام شد. به همين منظور، 20 ژنوتيپ طي دو سال زراعي 99 - 1397 در پنج ايستگاه تحقيقاتي واقع در مناطق گرم كشور در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. تجزيه پايداري با استفاده از دو مجموعه از آماره هاي پارامتري و پارامترهاي مبتني بر روش REML/BLUP انجام شد. نتايج روش هاي پارامتري با استفاده از شاخص انتخاب ژنوتيپ ايده آل (SIIG) ادغام شدند و داده هاي مورفو-فنولوژيك با استفاده از مدل تجزيه مسير مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. زمان ظهور سنبله و رسيدگي، ارتفاع بوته و وزن هزاردانه به عنوان مهم‌ترين صفات متوالي براي عملكرد دانه (Y) در نظر گرفته شدند. با توجه به نتايج بدست آمده مشخص شد كه ژنوتيپ هاي شماره G6، G2، G3، G5، G13، G17، G11 و G12 با عملكرد دانه بالاتر از متوسط كل، جزو ژنوتيپ هاي پايدار بودند. علاوه بر اين، آماره هاي مبتني بر مدل BLUP نيز ژنوتيپ هاي شماره G20، G6، G2، G3، G11، G12 و G17 را به عنوان ژنوتيپ هاي برتر از نظر عملكرد دانه و پايداري آن از ساير ژنوتيپ ها متمايز نمودند. در كل، لاين هاي شماره G6، G3 و G11 كه در هر دو روش برتر بودند انتخاب شدند. نتايج تجزيه مسير صفات مختلف و عملكرد دانه نشان داد كه زمان ظهور سنبله داراي ارتباط مثبتي با عملكرد دانه بود، به طوري كه جهت بهبود پتانسيل عملكرد جو در مناطق گرم كشور، تأكيد بر گزينش بر مبناي ظهور ديرتر سنبله ضروري به نظر مي رسد.