بررسي عوامل مؤثر بر زنده‌ماني بزغاله‌هاي كركي راييني در سامانه عشايري

در اين پژوهش از اطلاعات طول عمر و زنده‌ماني مربوط به گله ايستگاه بز كركي راييني واقع در شهرستان بافت، كه طي سال‌هاي1372 تا 1388 جمع‌آوري‌شده بودند، استفاده گرديد. همچنين از طريق انجام مصاحبه و جمع‌آوري اطلاعات پرسشنامه‌اي از گله ايستگاه بز كركي راييني و گله‌هاي مردمي، عوامل حذف بزغاله‌ها، عوامل محيطي مؤثر بر زنده‌ماني و ميزان زنده‌ماني به دست آمد. تعداد 11 گله با تنوع جغرافيايي و اندازۀ گله مختلف در سطح استان كرمان جهت تكميل اطلاعات پرسشنامه‌اي انتخاب شد. بيش‌ترين و كم‌ترين درصد حذف بزغاله‌ها به ترتيب مربوط به مازاد پرواري (54/2درصد) و حذف بر اثر ناقص الخلقه بودن (0/4 درصد)بود. مرگ در اثر بيماري بعد از مازاد پرواري بيش‌ترين علت حذف بزغاله‌ها بود (22/3 درصد). ميزان زنده‌ماني در اين گله‌ها 89/94 درصد به دست آمد. نتايج نشان داد كه ميانگين كل طول عمر تجمعي 310/3 روز بود. تأثير عوامل غير ژنتيكي ماه تولد بزغاله، سال تولد بزغاله، جنس بزغاله ومتغير كمكي وزن تولد بزغاله به‌صورت درجه دو بر زنده‌ماني آنها معني‌دار بود. مقدار وراثت‌پذيري لگاريتمي كم تا متوسط (0/14 تا 0/40)، وراثت‌پذيري اوليه متوسط تا بالا (0/25 تا 0/70) و وراثت‌پذيري مؤثر نيز متوسط (0/23 تا 0/61) برآورد گرديد. از آنجا كه پارامترهاي ژنتيكي برآورد شده در حد متوسط هستند مي توان گفت، براي بهبود زنده‌ماني بزغاله‌ها از تولد تا سن يك‌سالگي و افزايش سود اقتصادي دامدار، ضمن بهبود شرايط تغذيه‌اي مي‌توان به انتخاب ژنتيكي در درون نژاد نيز توجه نمود.