بررسي نگرش صوفيان ايران و هند به زمين و زمين داري به عنوان يكي از منابع درآمد خانقاه در سده هاي 7-9 ( مطالعه موردي: طريقت‌هاي چشتيه، كبرويه، كازرونيه و سهرورديه)

در گسترۀ وسيعي از هند و ايران در قرون ۷-۹ق. طريقت‌هاي صوفيانۀ متعددي حضور داشتند. صوفيان كه به‌عنوان نمادي از زهدگرايي و دنياگريزي شناخته مي‌شدند با كناره‌گيري از دنيا و استقرار در خانقاه، به رياضت و تزكيه نفس اشتغال داشتند. تأمين هزينه‌هاي معيشتي ساكنان خانقاه بر عهده مرشد بود كه با طرق مختلف محقق مي‌گشت كه يكي از آنها زمين‌داري بود. از آنجا كه اكثر اين زمين‌ها از سوي سلاطين به خانقاه واگذار مي‌شد و هم اينكه كار بر روي زمين، به نحوي مانع رياضت محسوب مي‌شد، پذيرش يا ردّ اين بخشش‌ها و همچنين زمين‌داري به عنوان يك مسأله براي صوفيان درآمد كه طريقت‌هاي مختلف، نگرش و شيوه‌هاي متفاوتي را در اين‌باره ابراز داشتند.  پژوهش حاضر با شيوه توصيفي تحليلي، در پي پاسخ به اين پرسش است كه نگرش صوفيان طريقت‌هاي نامبرده در هند و ايران در قرون 7-9ق. به زمين‌داري و عوايد حاصل از آن به چه صورت بود؟      اساس اين پژوهش براين فرض استواراست كه در قرون 7 تا 9 هجري ايران و هند، بين تعاليم نظري و سيرت عملي مرشدان طريقت، هماهنگي لازم وجود نداشت؛ چنانكه شيوخ سه مورد از طريقت‌هاي مورد مطالعه( يعني چشتيه، سهرورديه وكبرويه)، با عدول از تعاليم نظري مبتني بر توصيه مريدان به تشرع و زهدگرايي، براي تأمين هزينه‌هاي خانقاه‌هاي خود، به لحاظ عملي، به زمين‌داري گرايش پيدا كردند ولي عملكرد مشايخ كازرونيه با سه فرقه ديگر تفاوت داشت.