افزايش دقت پهنه‌بندي تابش خورشيدي با تلفيق داده‌‌ها در روش كوكريجينگ

محاسبۀ دقيق مقدار تابش خورشيدي در يك گسترۀ مكاني، نقش مؤثري در اقليم‌‌شناسي و كشاورزي منطقه، برآورد ميزان تبخير و تعرق، مكان‌يابي نيروگاه خورشيدي و به‌كارگيري سيستم‌‌هاي فتوولتائيك دارد. دقيق‌‌ترين روش برآورد تابش خورشيدي برداشت نقطه‌‌اي در ايستگاه‌هاي زميني با استفاده از دستگاه‌‌هاي آفتاب‌‌نگار است كه در آن اندازه‌گيري‌‌ها با استفاده از روش‌هاي درون‌يابي به يك سطح پيوسته تعميم داده مي‌‌شوند. هدف اصلي اين تحقيق افزايش دقت پهنه‌‌بندي تابش خورشيدي در گسترۀ كشور ايران در قالب روش كوكريجينگ است. بدين منظور ابتدا ميزان تابش خورشيدي با استفاده از مدل ارتفاع رقومي (DEM) و ابزار مكانيSolar Radiation  در نرم‌افزار ArcGIS محاسبه شد. در ادامه ضريب همبستگي (R) بين مقادير به‌دست‌آمده از نرم‌‌افزار با مقادير تابش خورشيدي اندازه‌‌گيري‌شده در ايستگاه‌هاي زميني محاسبه شد. با توجه به 0.713=R بين اين دو داده، با روش كوكريجينگ داده‌‌ها با هم تلفيق ‌شده و سطح پيوستۀ تابش خورشيدي براي كل كشور محاسبه شد. نتايج نشان داد كه محاسبۀ تابش خورشيدي با استفاده از ابزار Area Solar GIS در مقايسه با داده‌هاي زميني دقت كافي ندارند؛ ولي تلفيق اين دو داده ضمن تأثيردادن توپوگرافي در محاسبۀ تابش خورشيدي، موجب افزايش دقت درون‌يابي به اندازۀ 11 درصد مي‌شود؛ ازاين‌رو ممكن است مدل‌هاي موجود براي برآورد تابش خورشيدي در مقايسه با داده‌هاي زميني در مقياس كشوري دقت كافي را نداشته باشند، اما مي‌‌توان از آن‌‌ها براي بهبود دقت درون‌يابي داده‌هاي زميني استفاده كرد. براساس نقشۀ نهايي اكثر مناطق كشور به غير از مناطق شمالي و شمال‌‌غربي بالاتر از متوسط جهاني (w/m2340) تابش خورشيدي دريافت مي‌كنند