بررسي لحن روايت در داراب نامۀ بيغمي؛ با رويكرد به نظريۀ ژرار ژنت (نمونۀ موردي: داستان فيروزشاه در ميان پري زادان و جنيان)

ژرار ژنت در عرصۀ روايت شناسي نوآوري هايي داشته كه تفكيك دو مقولۀ وجه و لحن از آن جمله بوده است. تأكيد بر وجه و لحن يك اثر داستاني، جنبه هاي جديدي از آن را هويدا ميكند و شاخصه اي براي سنجش كيفيت آثار ادبي به‌شمار مي رود. در گسترۀ ادب فارسي، آثار روايي منثور بسياري خلق شده اند كه دارابنامۀ بيغمي يكي از آنها است. نويسنده در اثر خود، با كاربست تكنيك هاي متنوع روايي، موفق به خلق اثري برجسته شده است. اين ويژگي در داستان فيروزشاه در ميان پريزادان و جنيان نمود ويژه تري دارد. بررسي داستان مذكور با استناد به منابع كتابخانه اي و روش توصيفي- تحليلي و كاربست آراء ژنت نشان مي دهد كه بيغمي در عرصۀ روايت تنها به ظرفيت هاي داناي كل بسنده نكرده، با دخالت‌دادن شخصيت ها در فرآيند روايت گري، بر ابعاد عيني و ملموس اثر خود افزوده است. همچنين، برقراري ديالوگ هاي متعدد به جاي توجه به مونولوگ، با استفاده از كانون روايت دوم شخص ميسر شده است كه آثار مطلوبي در فرآيند ارتباط گيري مخاطب با متن توليدي داشته است. استفاده از شيوۀ ذهني در سطحي محدود نشان از آن دارد كه شخصيت هاي حاضر در داستان، بيش از آنكه درونگرا و منفعل باشند، برونگرا و پويا هستند. در مجموع، لحن روايت در داستان مذكور، ضمن اينكه انسان‌انگاري شخصيت هاي داستان را ميسر كرده، بستري مناسب براي خوانش هاي گوناگون از روايت ها فراهم كرده است.