مطالعه واكنش صفات فيزيولوژيك و عملكرد گندم به كاربرد تلفيقي كود شيميايي نيتروژن با كمپوست بقاياي نيشكر در شرايط تنش گرمايي

به‌منظور بررسي اثر مصرف تلفيقي كود شيميايي نيتروژن با كمپوست بقاياي نيشكر و باكتري محرك رشد گياه (با نام تجاري نيتروكسين) بر صفات فيزيولوژيك و عملكرد گندم رقم چمران 2 در شرايط تنش گرماي آخر فصل اهواز، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي دو بار خردشده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 1401-1400 در مزرعه پژوهشي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان اجرا شد. عوامل آزمايشي شامل سه تاريخ كاشت يك آذر، 20 آذر و 10 دي در كرت‌هاي اصلي؛ شش سطح مصرف تلفيقي نيتروژن با كمپوست شامل شاهد (بدون نيتروژن و كمپوست)، 100 درصد نيتروژن، 75 درصد نيتروژن+ 25 درصد كمپوست، 50 درصد نيتروژن+ 50 درصد كمپوست، 25 درصد نيتروژن+ 75 درصد كمپوست و 100 درصد كمپوست در كرت‌هاي فرعي و دو سطح كاربرد و عدم كاربرد باكتري در كرت‌هاي فرعي فرعي بود. در اين آزمايش صفات محتواي آب نسبي برگ، ثبات حرارتي غشاء سلول، كاهش دماي پوشش گياهي، طول دوره كاشت تا گلدهي، طول دوره پر شدن دانه، طول دوره كاشت تا رسيدگي فيزيولوژيك، سرعت پر شدن دانه، تعداد دانه در متر مربع، وزن هزار دانه و عملكرد دانه اندازه‌گيري شدند. تجزيه واريانس نشان داد كه اثر متقابل تاريخ كاشت، مصرف تلفيقي نيتروژن با كمپوست و باكتري، بر صفات محتواي آب نسبي برگ، طول دوره كاشت تا گلدهي و عملكرد دانه معني‌دار شد. مقايسه ميانگين نشان داد كه بيشترين محتواي نسبي آب برگ (87.30 درصد)، ثبات حرارتي غشاي سلول (82.90 درصد) و كاهش دماي پوشش گياهي (11.21 درجه سانتي‌گراد) در 100 درصد كمپوست و بيشترين طول دوره كاشت تا گلدهي (102.66 روز) و طول دوره كاشت تا رسيدگي فيزيولوژيك (152.38 روز) در 100 درصد نيتروژن حاصل شد. به‌طور كلي و با توجه به نتايج حاصله در مناطق داراي تنش گرمايي آخر فصل، مي‌توان مصرف تلفيقي 50 درصد نيتروژن+ 50 درصد كمپوست و باكتري را براي افزايش عملكرد گندم مدنظر قرار داد.