تحليلي بر چالش‌هاي قراردادهاي بالادستي نفت و گاز جمهوري اسلامي ايران

به دليل وجود منابع عظيم نفت و گاز در ايران، صنعت نفت و گاز نقش عمده اي در اقتصاد كشور ايفا مي كند. كشور ما عليرغم بيش از يك قرن تجربه در حوزه قراردادهاي نفتي هنوز نتوانسته ضعف هاي خود را در اين حوزه برطرف كند كه اين امر ناشي از مسائل گوناگوني همچون ملاحظات سياسي، اقتصادي، اجتماعي، اداري، حقوقي، تاريخي و فرهنگي است. ايران نيز مانند ساير كشورهاي درحال توسعه معمولاً از كمبود سرمايه و دانش فني كافي و مناسب و همچنين توان مديريتي مطلوب به منظور اجراي طرح هاي بزرگ نفتي بالادستي در زمينه هاي اكتشاف، حفاري، توسعه و توليد رنج برده است؛ بنابراين حضور شركت هاي بين المللي مجرب در اين عرصه اجتناب ناپذير به‌نظر مي رسد كه اين امر مستلزم انعقاد قراردادهاي همكاري با اين شركت هاي نفتي بين المللي مي باشد. بر اين اساس، در اين تحقيق پس از تشريح مفاهيم اساسي موضوع پژوهش، به منظور ارزيابي چالش هاي اين حوزه، الزامات و محدوديت هاي قانوني حاكم بر قراردادهاي بالادستي نفت و گاز، مورد بررسي قرار گرفته است. در ادامه، 26 چالش مهم‌تر از ميان 40 چالش شناسايي شده مستخرج از پيشينه پژوهش، با استفاده از روش دلفي فازي انتخاب شد. در پايان نيز پيشنهادها و راهكارهايي از جمله تدوين برنامه جامع توسعه ميادين، استفاده از شركت هاي خارجي در قالب قراردادهاي مشاوره و خدمات، همسويي هرچه بيشتر منافع كارفرما و پيمانكار در اجراي سريع تر پروژه ها، توجه جدي به توسعه فناوري در اين صنعت، تقويت سازمان ها و پيمان هاي منطقه اي به منظور تقويت ديپلماسي انرژي، توليد حداكثري در حداقل زمان از ميادين مشترك و ... در جهت كاهش اين چالش ها ارائه گرديده است.