هستي و ساحت‌هاي مختلف آن در روايات ابوهريره كوششي نخستين براي بازسازي انديشۀ اخلاقي او

يكي از ادوار مهم در تاريخ انديشۀ اخلاقي جهان اسلام، عصر صحابۀ پيامبر اكرم (ص) است. در اين عصر، آموزه‌هاي اخلاقي پيامبر اكرم (ص) توسط صحابه رواج يافته‌اند. يكي از صحابه كه روايات بسياري را از پيامبر اكرم (ص) نقل كرده، ابوهريره است. به دليل جايگاه مهم سياسي و فرهنگي ابوهريره در عصر امويان، يعني جانشيني مروان بن حكم در مدينه و پرداختن به حرفۀ قصص‌گويي، كشف انديشۀ اخلاقي‌ كه او ترويج كرده، از اهميت به سزايي برخوردار است. نخستين گام براي كشف نظريۀ اخلاقي ابوهريره، تبيين مباني هستي‌شناختي ابوهريره است. واكاوي بنياد‌‌ي‌ترين نگرش‌هاي ابوهريره به هستي و ساحت‌هاي مختلفش، ازآن ‌رو اهميت دارد كه پايه‌‌گذار درك ابوهريره نسبت به فعل اخلاقي، غايت اخلاقي زيستن و شيوۀ سلوك براي رسيدن به اين غايت است. در اين مطالعه براي بازشناسي نگرش‌هاي هستي‌شناسانۀ ابوهريره، همۀ روايات او كه در مهم‌ترين منابع روايي اهل سنت گزارش شده‌اند و در آن‌ها، كليت هستي و آفريده‌هاي هستي در انديشۀ ابوهريره بازتاب يافته است، تحليل شده‌اند. براساس يافته‌هاي اين تحقيق، كه به روش توصيفي تحليلي  انجام شده،  آن سان كه در روايات منسوب به ابوهريره بازتاب يافته است، مهم‌ترين نگرش‌هاي ابوهريره به هستي و ساحت‌هاي مختلف هستي را مي‌توان در ذيل سه بحث كلان صورت‌بندي نمود: «آفريدگار جهان و اوصافش»، «دنيا» و «پايان كار جهان». همچنين، برپايۀ مطالعۀ كنوني مي‌توان دريافت كه ميان نگرش‌هاي ابوهريره نسبت به ساحات هستي انسجام برقرار است و پايه‌گذار انديشۀ اخلاقي ابوهريره، همين نگرش‌ها به هستي و ساحت‌هاي مختلف هستي محسوب مي‌شوند.