الگوهاي نشر بروندادهاي پژوهشي مربوط به همه‌گيري كوويد-19

هدف: بحران بي‌سابقه همه‌گيري كوويد-19 نظام ارتباطات علمي و نشر يافته‌هاي پژوهشي را دستخوش تحولات گسترده اي نموده است. پژوهش حاضر با هدف بررسي الگوهاي نشر پژوهش‌هاي مربوط به همه‌گيري كوويد-19 صورت گرفته است.روش‌/رويكرد پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف اكتشافي و با توجه به روش از نوع علم‌سنجي و از نظر گزارش توصيفي- تحليلي است. جامعه آماري پژوهش حاضر را مقالات علمي با موضوع كوويد-19 تشكيل مي‌دهند كه از ابتداي سال 2020 تا آوريل سال 2021 در پايگاه وب‌آو‌ساينس نمايه ‌شده اند. براي گردآوري داده ها از پايگاه‌هاي وب‌آو‌ساينس و آن‌پي‌وال استفاده شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهاي مايكروسافت اكسل و اس.پي. اس.اس. نسخه 23 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.يافته‌ها: نتايج پژوهش نشان داد كه 92 درصد از مقالات مورد بررسي در زمينه همه‌گيري كوويد-19 در قالب يكي از مدل‌هاي دسترسي آزاد منتشر شده‌اند. نتايج مربوط به برازش مدل نشر بروندادهاي پژوهشي در زمينه كوويد-19 نشان داد كه انتشارات آن از الگوي S مطابقت داشته است. بر اين اساس، شاهد سرعت كند انتشارات در ماه هاي ابتدايي سال 2020 و در آغاز همه‌گيري هستيم و پس از آن سرعت انتشار بروندادهاي پژوهشي سرعت گرفته و با ثباتي نسبي ادامه يافته است.نتيجه‌گيري: سهم مقالات در زمينه كوويد-19 كه به صورت غيرآزاد منتشر شده اند، تنها هشت درصد از كل مقالات مورد بررسي بوده است. به ‌نظر مي‌رسد كه اجماع بين المللي و توافق ناشران علمي در خصوص انتشار دسترسي آزاد يافته هاي پژوهشي مربوط به همه گيري كوويد-19 با موفقيت همراه بوده و يك رخداد چشمگير در بحران همه‌گيري محسوب مي شود.