بررسي فضاي زندان در حبسيه‌هاي خاقاني براساس نظريۀ هانري لوفور

مسئلۀ اساسي در پژوهش حاضر، نحوۀ بازنمايي فضاي زندان در حبسيه‌هاي خاقاني است كه با هدف شناخت رابطۀ ديالكيتك سه‌گانۀ فضاي ادراك‌شده، فضاي تصورشده، و فضاي زيست‌شده براساس نظريۀ توليد فضاي هانري لوفور انجام شده است. روش تحقيق توصيفي- تحليلي و بر مبناي اسناد كتابخانه‌اي است و يافته‌ها نشان مي دهد كه در فضاي ادراك‌شده كه مبتني بر سنت پديدارشناسي و ديدگاه انتقادي است، شاعر با مواجهۀ تنانه به درك جديدي از فضاي مادي زندان رسيده، سازوكار پنهان قدرت را باز مي شناساند. در فضاي تصورشده كه مبتني بر دانش نهادينه‌شده از سوي گفتمان قدرت است، شاعر به مثابه سوژه به شناختي از فضا مي رسد كه حاصل انديشۀ جبري است. همچنين دسترسي گروه‌هاي مختلف به قدرت و نقش آنها در حبس خاقاني آشكار مي شود. در فضاي زيست‌شده كه مبتني بر مقاومتي پنهان دربرابر گفتمان قدرت است، شاعر به كمك تخيّل خود و با  تكيه بر جهان ممكنات و همچنين با بهره‌گيري از تعابير شاعرانه فضايي متفاوت خلق مي كند كه نسبت مادي با فضاي حقيقي زندان ندارد، بلكه صرفاً معنايي آرماني به آن اضافه مي‌كند. نتايج پژوهش حاكي از آن است فضاي مادي زندان، گفتمان قدرت و شاعر زنداني به مثابه سوژۀ كنشگر در شكل‌گيري فضاي زندان در حبسيه‌هاي خاقاني نقش دارند.