ارزيابي عوامل مؤثر بر حفظ و احياي اراضي كشاورزي و باغ‌ها (مطالعه موردي: لاك‌ديزج تبريز)

مقدمه:  امروزه تأكيد بر توسعه‌ي باغشهرها و كشاورزي شهري از ضروريات ارتقاء و بهبود پايداري در مناطق شهري محسوب مي‌گردد كه مي‌تواند اكوسيستم‌هاي شهرها را به شدت تحت تأثير قرار دهد. در راستاي حفظ باغات و اراضي كشاورزي و آشتي انسان و طبيعت در شرايط كنوني ناگزير از ارائه‌ي الگوهاي بومي و استفاده از ساير الگوهاي متناسب با محيط‌زيست و توسعه‌ي پايدار مي‌باشيم.هدف:  باغات و اراضي كشاورزي منطقه‌ي لاك ديزج تبريز تقريباً تنها باقي‌مانده از باغشهر مجموعه‌ي شهري تبريز هستند كه بخاطر مرغوبيت خاك كشاورزي و صرفه‌ي اقتصادي حاصل از فروش محصولات ارگانيك كشاورزي فعلاً پابرجا بوده و از نظر منظر شهري نيز تقريباً تنها سنگر حفظ منظر طبيعي و پايدار شهر است. بنابراين حفظ و احياي اين اراضي نقش بسيار مهمي در توسعه‌ي معماري منظر پايدار و طبيعت‌محور شهر داشته و تحقيق حاضر بر اساس اهميت و ضرورت موضوع، با هدف شناسايي عوامل حياتي در راستاي حفظ و احياي اين اراضي نگارش شده است.روش شناسي:  روش تحقيق در مطالعه‌ي حاضر كاربردي با ماهيت آينده‌پژوهي بوده كه به‌منظور تجزيه و تحليل اطلاعات از تكنيك تحليل اثرات متقاطع در نرم‌افزار MICMAC استفاده شده است. همچنين اطلاعات تحقيق حاضر با بهره‌گيري از روش دلفي نخبگان (15 نفر نخبه‌ي حوزه‌ي معماري و منظر شهري) گردآوري گرديده است.قلمرو جغرافيايي پژوهش:  لاك‌ديزج با مساحت تقريبي 650 هكتار در بخش شمال غربي كلان‌شهر تبريز جاي گرفته و تقريباً با محدوده‌ي تاريخي روستاي حكم‌آباد هم‌مرز بوده و در اين شهر نيز عرفاً به اراضي حكم‌آباد ملقب است.يافته ها و بحث:  يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه بيشترين تأثيرگذاري در بين عوامل مورد بررسي بر ساير عوامل در راستاي حفظ و احياي اراضي كشاورزي و باغ‌ها مربوط به عوامل درآمد، سرمايه‌گذاري خصوصي، نگرش اجتماعي مالكين و توليدات در ارتباط با شهر مي‌باشد. همچنين بيشترين اثرپذيري نيز مربوط به عوامل قيمت زمين، سرمايه‌گذاري خصوصي، گردشگري كشاورزي و ترويج كشاورزي شهري بوده است.نتيجه گيري: نتايج حاكي از آن است كه با توجه به وضعيت موجود نظام مديريت شهري تبريز و گسترش فيزيكي و جمعيتي شهر، حفظ اراضي كشاورزي و باغات در كلان‌شهر تبريز (منطقه‌ي لاك‌ديزج) به سختي امكان‌پذير خواهد بود.