برآورد پارامترهاي ژنتيكي نمره سلول هاي بدني و ماندگاري در گاوهاي هلشتاين ايران

سوددهي در گاوهاي شيري بستگي به ماندگاري حيوان در گله دارد كه از طريق كاهش حذف غيراختياري و افزايش حذف اختياري در گله فراهم مي شود. هدف از تحقيق حاضر بررسي عوامل غير ژنتيكي موثر بر صفت ماندگاري و برآورد پارامترهاي ژنتيكي صفات ماندگاري و نمره سلول هاي بدني در گاوهاي هلشتاين ايران بود. بدين منظور از اطلاعات 277715 رأس گاو كه مابين سال هاي 1380 تا 1397 توسط مركز اصلاح نژاد دام كشور جمع آوري شده بود، استفاده شد. ماندگاري به صورت طول عمر، تعداد روزهاي شيردهي طول عمر، توليد شير، چربي و پروتئين طول عمر تعريف شده و با استفاده از دو بسته نرم افزاري survival و cmprsk عوامل موثر بر صفات و خطر خذف تعيين گرديد. مولفه هاي واريانس صفات ماندگاري بر مبناي توزيع نمايي و داده هاي سنسور شده به همراه صفت نمره سلول هاي بدني با استفاده از تجزيه و تحليل دو صفتي توسط روش نمونه گيري گيبس برآورد گرديد. نتايج نشان داد كه اثر گله، سال و فصل زايش و سن زايش گاو بر تمامي صفات ماندگاري معني دار بود (0/001 P). گاوهايي با درجه سخت زايي بالا نسبت به ساير گاوها داراي ريسك حذف بالاتري بوده و ريسك حذف براي گاوهاي زايش كرده در فصل بهار نسبت به ساير فصول بالاتر بود (به استثناي طول عمر). دامنه وراثت پذيري براي صفات مختلف ماندگاري بين 0/076 تا 0/186 متغيير بوده و وراثت پذيري صفت نمره سلول هاي بدني 0/31 برآورد شد. نتايج نشان داد كه انتخاب ژنتيكي براي نمره سلول هاي بدني و برخي صفات ماندگاري مانند توليد پروتئين طول عمر مي تواند در بهبود اين صفات موثر باشد اگرچه به خاطر معني دار بودن عوامل محيطي بر روي صفات ماندگاري، بايد اين عوامل نيز مورد توجه قرار گيرد. همبستگي ژنتيكي و باقي مانده بين نمره سلول هاي بدني با صفات ماندگاري منفي و مقدار همبستگي ژنتيكي بين صفات نسبت به همبستگي باقي مانده آن ها بالاتر بود. بنابراين انتخاب ژنتيكي براي نمره سلول هاي بدني و در نظر گرفتن آن به عنوان معيار انتخاب در برنامه هاي اصلاح نژادي مي تواند به طور غيرمستقيم صفات ماندگاري در گاوهاي هلشتاين ايران را بهبود بخشد. افزايش ماندگاري و بهبود آن نه تنها از نظر اقتصادي اهميت دارد بلكه موجب بهبود رفاه در حيوانات نيز مي گردد.