نقش دانش‌ بومي مديريت منابع آب در پايداري سكونتگاه‌ها و معيشت آن ها (مورد مطالعاتي: منطقه هورامان)

ايرانيان از ديرباز جهت مديريت و كنترل منابع آبي سعي در ابداع و استفاده از روش هاي مناسب براي مهيا نمودن آب براي ايجاد و پايداري سكونتگاه ها و زيست جمعي خود بودند. در اين راستا منطقه هورامان با جغرافيايي سخت و صعب العبور به عنوان نمونه اي بارز از بروز و ظهور دانش بومي در امر مديريت منابع آب در سطح محلي و ملي، نشانگر بلوغ و همت والاي ايرانيان در اين جغرافيا دار د نوشتار حاضر با هدف بررسي و ارزيابي فرهنگ مادي به جاي مانده در پهنه فرهنگي منطقه هورامان، به اهميت مسئله آب در اين منطقه كوهستاني و نحوه مديريت و كنترل آن پرداخته شده است. در پژوهش‌هاي ميداني كه نتايج آن در اين نوشتار انعكاس يافته تلاش بر آن بود تا به اين پرسش‌ها پاسخ گفته شود كه اصول و شيوه‌هاي مديريت منابع آب در منطقه هورامان چگونه بود؟ و انواع منابع آب و سازه‌هاي آبي چه نقشي در شكل‌گيري سكونتگاه‌ها و شيوه معيشت جوامع منطقه داشته‌اند؟ در نتايج اين پژوهش مشخص گرديد كه منابع آب‌هاي سطحي(رودخانه سيروان) و نزولات جوي به ويژه برف با وجود شيب تند منطقه هورامان، نقش مؤثر و مهمي در پويايي منظر فرهنگي هورامان داشته است. بر اين اساس با ايجاد شبكه‌هاي مديريت وانتقال منابع آب در دل سنگ و عمق دره‌ها و انتقال از طريق حفر يا احداث كانال، تأسيساتي آبي را به وجود آورده‌اند كه ضمن تداوم و توسعه سكونتگاه‌ها، زمينه ارتباطات فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي جوامع منطقه، همراه با معيشتي پايدار در هورامان از گذشته تا به امروز را فراهم آورده است. لازم به ذكر است جهت پايداري سكونتگاه ها، توسعه اقتصادي، اجتماعي، زيست محيطي و شرايط سخت و كمبود آب در آينده و امروز بايد به حفظ، احياء و حمايت و گسترش همكاري در امر نظام هاي سنتي، مبتني بر دانش هاي بومي مديريت منابع آب تأكيد داشت.