واكنش عملكرد و اجزاي عملكرد سه رقم گندم به تراكم بذر و محلول پاشي كائولين در شرايط ديم

سابقه و هدف: در بسياري از مناطق كشور از جمله كوهدشت لرستان، ميزان، توزيع و شدت نامناسب بارندگي تأثير منفي بر توليد گياهان زراعي مانند گندم در شرايط ديم مي‌گذارد. انتخاب مناسب‌ترين رقم، ضمن افزايش توليد به اقتصاد كشاورزان منطقه كمك مي-نمايد. از طرفي دست‌يابي به راه‌كارهاي مناسب كاربردي از جمله مواد ضد تعرق مانند كائولين جهت كاهش تعرق براي تعديل تنش خشكي ضروري به‌نظر مي‌رسد. همچنين، يكي از عوامل موثر بر افزايش عملكرد گياه در مديريت عمليات زراعي تغيير در تراكم كاشت گياه زراعي مي‌باشد كه مي‌تواند باعث تغيير در عملكرد و اجزاي عملكرد شود. تراكم گياهي يكي از مهمترين عامل‌هاي تعيين كننده توانايي گياه زراعي در استفاده از منابع محيطي مي‌باشد و از اهميت ويژه اي در توليد گندم برخوردار است. به‌اين منظور بررسي همزمان رقم، تراكم و كائولين به‌منظور دست‌يابي به بهترين تيمار براي شرايط ديم منطقه در اين آزمايش بررسي گرديد.مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسي اثر تراكم بذر و محلول‌پاشي كائولين بر ارقام گندم ديم، پژوهشي دوساله به‌صورت فاكتوريل -اسپليت پلات در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار تحت شرايط ديم در شهرستان كوهدشت اجرا ‌شد. عامل تراكم در چهار سطح 350، 500، 650 و 800 بذر در مترمربع و عامل رقم شامل سه رقم گندم ديم كريم، كوهدشت و قابوس به‌صورت فاكتوريل در كرت‌هاي اصلي و محلول‌پاشي كائولين در دو سطح شاهد و محلول‌پاشي 5 درصد كائولين در كرت‌هاي فرعي قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد تراكم 500 بذر در مترمربع بدون و با محلول‌پاشي كائولين در هر دو سال اول (به‌ترتيب 2428 و 2480 كيلوگرم در هكتار) و سال دوم (به‌ترتيب 2798 و 2831 كيلوگرم در هكتار) بيشترين عملكرد دانه را نشان داد. رقم قابوس در تراكم 500 بذر در مترمربع بدون و با محلول‌پاشي كائولين (به‌ترتيب 2792 و 2802 كيلوگرم در هكتار) بيشترين عملكرد دانه را به خود اختصاص داد. روند تغييرات عملكرد دانه گندم در سال دوم آزمايش نشان داد كه عملكرد دانه با افزايش تراكم بذر از يك رابطه چند جمله‌اي معني‌دار در هر سه رقم كريم، كوهدشت و قابوس پيروي نمود؛ بطوري‌كه با افزايش تراكم از 350 به 500 بذر در متر مربع تغيير معني‌داري نداشت و با افزايش بيشتر تراكم كاهش يافت. رقم كوهدشت بدون محلول‌پاشي كائولين بيشترين ميزان پروتئين دانه (12.30 درصد) را داشت.نتيجه‌گيري: در مجموع رقم قابوس در تراكم 500 هزار بذر در هكتار از بيشترين عملكرد دانه برخوردار بود كه براي منطقه قابل توصيه است. محلول‌پاشي كائولين تحت شرايط اين آزمايش نقش مثبتي در توليد كمي و كيفي گندم ايفا ننمود.