رقابت ايران و تركيه در راه‌گذرهاي منطقة قفقاز

منطقۀ قفقاز به‌عنوان محل تلاقي چند راه‌گذر بين‌المللي در دهۀ اخير در مركز توجه قرار گرفته است. در اين ميان ايران و تركيه به‌عنوان دو بازيگر مؤثر در منطقۀ قفقاز منافع و هدف‌هاي متفاوتي را در توسعۀ راه‌گذرهاي اقتصادي دنبال مي‌كنند. ايران در پي گسترش روابط با حوزۀ اوراسيا براي توسعۀ راه‌گذر شمال‌جنوب تلاش مي‌كند. در حالي‌كه تركيه توسعۀ راه‌گذر مياني را در برنامۀ خود دارد. پرسش اصلي نوشتار اين است كه منافع و هدف‌هاي متفاوت ايران و تركيه در منطقۀ قفقاز چگونه سبب رقابت در راه‌گذرهاي عبوري از اين منطقه مي‌شود؟ فرضيه مطرح‌شده بيان مي‌كند كه تفاوت‌هاي جدي در هدف‌ها و منافع جمهوري اسلامي ايران با تركيه در توسعۀ راه‌گذرهاي عبوري از منطقۀ قفقاز از عوامل جدي رقابت ميان دو كشور در اين منطقه است. نتايج اين نوشتار نشان مي‌دهد كه راه‌گذر شمال‌جنوب و راه‌گذر مياني با ذي‌نفعاني كه هدف‌هاي متفاوتي را در توسعۀ اين دو راه‌گذر پيگيري مي‌كنند، به افزايش رقابت ميان ايران و تركيه در منطقۀ قفقاز منجر خواهد شد. در اين زمينه رقابت ايران و تركيه بيشتر بر سر افزايش نفوذ سياسي و گسترش منافع اقتصادي در منطقه است. اين رقابت نسبي است و هر دو كشور تلاش مي‌كنند در سطح محلي و منطقه‌اي سازوكارهايي ايجاد كنند. اين نوشتار با رويكرد توصيفي‌تحليلي،  با بهره‌گيري از روش كيفي مبتني بر تحليل اسناد و منابع موجود و با استفاده از دو مفهوم ژئوپليتيك و ژئواكونومي براي تعريف بهتر راه‌گذرهاي اقتصادي انجام شده است.