كلان داده و داروسازي: كاربردها و اولويت ها

زمينه. بيمارستان ها، بيماران، پژوهشگران و مراكز درماني در حال توليد حجم عظيمي از داده ها در بخش مراقبت هاي پزشكي و تشخيص دارو هستند. با توسعه مداوم ابزارهاي ذخيره سازي داده و در دسترس بودن دستگاه هاي هوشمند در جهان، نفوذ كلان داده ها همچنان رو به رشد خواهد بود. اين تأثيرگذاري به حوزه پزشكي نيز منتقل شده است. حجم داده هاي موجود در زمينه هاي فارماكولوژي، سم شناسي و داروسازي نيز به طور مداوم در حال افزايش است. از همين رو، پژوهش حاضر با هدف شناسايي كاربردهاي كلان داده در حوزه داروسازي انجام شد. روش كار. مطالعه حاضر در دو مرحله با رويكرد تركيبي در زمستان 1401 انجام شد. در مرحله اول، كاربردهاي كلان داده با جستجوي كتابخانه اي و روش تحليل محتوا شناسايي و استخراج شد. در مرحله دوم، كاربردهاي استخراج شده توسط كميته خبرگان متشكل از 17 متخصص كه در حوزه داروسازي ايران كار مي كردند، رتبه بندي شدند. براي رتبه بندي كاربردهاي كلان داده در حوزه داروسازي از تكنيك سوارا استفاده شد. يافته ها. پژوهش حاضر اهميت كاربردهاي كلان داده در داروسازي را مورد بررسي قرار داده است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه كشف و توسعه دارو (263/ 0) و تحليل كارآزمايي باليني (224/ 0) داراي بيشترين وزن اهميت و بعد از آن ها به ترتيب اثربخشي و عملكرد دارو (197/ 0) ، ايمني دارو (170/ 0) و شخصي سازي دارو (146/ 0) در مرتبه هاي بعد قرار دارند. نتيجه گيري. مطالعه حاضر تلاشي براي مرور ادبيات موجود در مورد به كارگيري كلان داده در حوزه داروسازي و رتبه بندي آن ها را نشان داد. كلان داده مي تواند به پژوهشگران كمك كند تا به كشف و توسعه هر چه بهتر داروها بپردازند و اثرات داروها و ساير مواد شيميايي را بر بدن انسان بهتر شناسايي كنند، كه اين امر مي تواند به بهبود ايمني و كارايي داروها و ساير مواد شيميايي كمك كند. همچنين كلان داده مي تواند به بهبود دقت پيش بيني هاي مربوط به اثرات داروها و مواد شيميايي كمك كند، كه اين امر به بهبود ايمني در توليد دارو منجر شده و به جلوگيري از تداخلات نامطلوب دارويي كمك كند. در نهايت كاربردهاي شناسايي شده در اين مطالعه براي حوزه پزشكي و سلامت ضروري هستند و كلان داده ممكن است به طور قابل توجهي بر بهبود اين حوزه ها تأثير بگذارد. تحليل كلان داده داراي پتانسيل تحول آفريني است و راه هاي جديدي براي درك و پيش بيني اثرات دارو ارائه مي دهد. از اين رو به كارگيري كلان داده نقش مهمي در داروسازي ايفا خواهد كرد و به كشف و توسعه دارو، بهبود ايمني و اثربخشي دارو كمك جدي مي كند.