بررسي تطبيقي سير و سلوك زائر جان بان‌يِن و سياحت غرب آقا نجفي قوچاني

انتشار سير و سلوك زائر جان بانْ‌يِن در انگلستان قرن هفدهم و سياحت غرب آقا نجفي قوچاني در ايران قرن بيستم متأثر از وضعيت‌هاي اجتماعي و تاريخي همانندي است. بان‌يِن و قوچاني در مواجهه با پديدارهاي همسان در دوره‌هاي تاريخي و اجتماعي متفاوت واكنش‌هاي مشابهي بروز داده‌اند. در انگلستان به دليل آغاز مدرنيته و در ايران به دنبال ورود اين انديشه طبقه‌هاي متوسطي شكل گرفت كه حيات دنيوي براي آنها از قدر و منزلت بيشتري برخوردار شد. دل‌واپسان ديني برآن شدند تا با استفاده از ژانر نوپديدِ داستان اين طبقه‌ها را از غوطه‌ور شدن در زرق‌وبرق زندگي مدرن برحذر دارند. اين دو اثر هم از جهت پيرنگ و ساختار روايي و هم در شيوۀ بيان حوادث و فضاسازي‌هاي داستاني به همديگر شباهت دارند. از ديد زيگبرت سالمن پراور، هرگاه وضعيت‌هاي اجتماعي و انساني مشابهي در دو جغرافياي متفاوت پديدار شود، زمينه براي پيدايش آثاري با درون‌مايه‌هاي همسان فراهم مي‌آيد. اين پژوهش با استمداد از اين نظرگاه، پس از ترسيم مشابهت‌ها با ارائۀ شواهد، موارد قابل تطبيق اين دو متن را به دست مي‌دهد و تأثير زمينۀ اجتماعي در شكل‌گيري آن دو متن و شباهت‌هايشان را نمايان مي‌سازد.