شناسايي و اولويت ‌بندي چالش‌ هاي توسعه هوش مصنوعي در ايران مبتني بر تحليل مضمون و نگاشت ادراكي فازي

هوش مصنوعي يكي از فناوري ‌هاي كليدي است كه به پردازش ‌هاي صنعتي و حل مسائل مختلف جامعه كمك فراواني كرده و مطمح نظر بسياري از جوامع قرار گرفته است. با گذر زمان، بهره‌مندي و استفاده از فناوري‌هاي هوش مصنوعي در كارخانه‌ها، بهداشت، بانكداري و امنيت و نيز تجارت الكترونيك، رسانه‌هاي جمعي و پلتفرم‌هاي كاربردي موبايل توسعه چشمگيري پيدا كرده است. با وجود اين پيشرفت‌ها، به‌موازات تحولات فناورانه و راهكارهايي كه به‌واسطه هوش مصنوعي توليد شده، در خصوص نحوه انجام كارها و اينكه آيا منابع فعلي براي برآوردن نيازهاي در حال تغيير مردم كافي است، متغيرهاي بيشتري بروز مي‌يابند. بنابراين، همراه با مسائل حل‌نشده، به‏نظر چالش‏ها پايان‌ناپذيرند و متخصصان در تكميل سيستم‌هاي خود به‌اندازه كافي خبره نشده‌اند. از اين رو، در اين مقاله به چالش‌هاي مهم توسعه هوش مصنوعي در جمهوري اسلامي مي‌پردازيم، پس از شناسايي چالش‌ها با روش تحليل مضمون و با ابزار مصاحبه، به اولويت‌بندي اين چالش‌ها و شدت ارتباط بين آنها به روش نگاشت شناخت فازي پرداخته‌ايم. جامعه آماري اين پژوهش از كارشناسان و خبرگان حوزه ICT به‌ويژه متخصصان حوزه هوش مصنوعي انتخاب شدند. در اين پژوهش ابتدا 36 چالش محوري توسعه هوش مصنوعي در كشور بر اساس اسناد راهبردي موجود و روش تحليل مضمون شناسايي شده و سپس، بر اساس چهار ماتريس تأثير اوليه، ماتريس تأثير فازي، ماتريس قدرت تأثير و ماتريس تأثير نهايي و نرم‌افزار FCMapper و نرم‌افزار Pajek نگاشت شناختي فازي ترسيم شد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه پنج چالش مهم توسعه هوش مصنوعي در كشور شامل مواردي چون تمايل نداشتن به سرمايه‌گذاري اقتصادي در حوزه هوش مصنوعي، فقدان سازوكار لازم براي رشد و توسعه بازار هوش مصنوعي، كمبود قوانين و مقررات حقوقي لازم در حوزه هوش مصنوعي، كمبود متخصصان و خبرگان حوزه‌هاي مرتبط با هوش مصنوعي و نبود پلتفرم‌هاي به اشتراك‌ گذاري داده است.