نقد و بررسي جايگاه سعدي در كتب فارسي متوسطه دوم؛ تحليل محتواي كيفي و ادبي

كتب ادبيات فارسي آموزش‌وپرورش نقش و جايگاه بسيار مهمي در ترويج زبان و ادب فارسي و پيوند دانش‌آموزان با اخلاق و هويت ايراني و اسلامي دارد. از مقدمۀ كتاب‌ها برمي‌آيد، اين كتب، حافظ ميراث فرهنگي و همچنين مؤثرترين ابزار انتقال ارزش‌هاي اعتقادي، فرهنگي و ملي به نسل­هاي نوجوان و جوان است. در اين درس‌ها هدف آموزش‌وپرورش علاوه‌بر آموزش مهارت‌ خواندن و جنبه‌هاي زباني و بلاغي، جهت‌دهي به افكار، انديشه‌ها و اعتقادات دانش‌آموزان بوده ­است. به همين دليل محتواي اين كتاب‌ها بارها تغيير يافته است. اين جستار به توصيف و تحليل محتواي كيفي و ادبي آثار سعدي در كتب درسي نظام‌هاي قديم و جديد آموزشي ايران (از ۱۳۷۶ش. تاكنون) پرداخته ­است. روش پژوهش در اين جستار، مطالعه دقيق كتابخانه‌اي و تحليل و واكاوي از نظرگاه محتوايي و ادبي است و به اين نتيجه دست يافته ‌است كه گزينش آثار سعدي براي كتاب‌هاي درسي به شايستگي انجام نشده ­است؛ زيرا اين متن‌ها نه تنها معرف واقعي سبك نويسندگي و شاعري سعدي نيست، تنوع محتوايي و موضوعي را كه در آثار سعدي وجود دارد نيز به دانش‌آموزان نشان نمي‌دهد و اغلب مطالبي را در اين كتب قرار داده‌اند كه نگاه ديندارانۀ سعدي را نشان مي‌دهد. در آن سوي ديگر، آنچه از آثار سعدي در كتب نظام قديم آورده‌اند ازنظر محتوايي و ادبي ژرفا و گسترۀ بيشتري نسبت به كتب نظام جديد دارد و تمام جنبه‌هاي هنر و سبك نويسندگي و شاعري سعدي را بر خواننده روشن مي‌كند.