بررسي حضور و غلظت فلزات سنگين در گونه‌ي ماهي‌هاي پرورشي و دريايي پرمصرف استان مازندران

سابقه و هدف: فلزات سنگين جزو آلاينده‌هايي هستند كه در محيط‌هاي آبي، مي‌توانند آسيب‌هاي مخرب و كشنده‌اي به موجودات دريايي، از جمله ماهي‌ها وارد كنند. اين مطالعه با هدف تعيين و مقايسه‌ي غلظت فلزات سنگين موجود در بافت خوراكي ماهي‌هاي پرمصرف پرورشي (قزل‌آلا و كپور) و دريايي (كپور، كفال و سفيد) در استان مازندران انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه، 10 قطعه ماهي پرورشي از گونه‌هاي قزل‌آلا و كپور و 20 قطعه ماهي دريايي از گونه‌هاي كپور، كفال و سفيد از بازار ماهي‌فروشان، در چندين شهرستان استان مازندران، شامل شهرستان ساري، فرح‌آباد، بابلسر، فريدون‌كنار و محمودآباد، در دو فصل بهار و تابستان خريداري شد. ابتدا، بافت خوراكي ماهي جدا و خرد و همگن شد. سپس، با فريزدراير، رطوبت بافت خشك شد و پس از هضم، غلظت فلزات سنگين با دستگاه ICP-MS اندازه‌گيري شد. يافته‌ها: ميانگين طول و وزن ماهي‌هاي دريايي نمونه‌برداري‌شده به‌ترتيب، 6/24±33/05 سانتي‌متر و 230/54± 354/65گرم بود. همچنين، طول و وزن ماهي‌هاي پرورشي نمونه‌برداري‌شده به‌ترتيب، 10/30±33/45 سانتي‌متر و 501/32±586/45گرم بود. نتايج نشان داد كه مقدار ميانگين غلظت اغلب فلزات سنگين در هر دو گونه‌ي پرورشي و دريايي در محدوده‌ي مجاز بود و فقط مقدار ميانگين عناصر روي و منگنز در هر دو گونه بيش‌تر از حداكثر مجاز گزارش شد. آناليز آماري اسپيرمن نشان داد كه هيچ ارتباط معناداري بين مقدار فلزات و طول ماهي و وزن ماهي (0/05 P و 30=n و 0/219-=rs ) وجود ندارد. استنتاج: اين مطالعه نشان داد كه هرچند فلزات سنگين در ماهي وجود دارد، غلظت عناصر مطالعه‌شده در ماهي‌هاي پرورشي و دريايي نمونه‌برداري‌شده در مقايسه با استانداردهاي FAO، WHO و FDA در محدوده‌ي مجاز است. ميانگين غلظت منگنز و روي بيش‌تر از حد استانداردهاي ذكرشده بود.