تبيين راهبرد امنيتي جمهوري اسلامي ايران در قبال افغانستان

دير زماني است كه از جدايي اجباري همسايگان، از قلمرو تمدني ايران مي‌گذرد؛ اين مركز تمدني، با موقعيت پيوندگاهي در جغرافياي غرب آسيا، همواره ميراث‌دار تهديدات پنهان و آشكار از سوي همسايگان خود بوده است. در ميان 15 همسايه ايران، افغانستان يگانه است؛ چرا كه در چند دهه گذشته، ايران در خط مقدم تهديدات جهاني صادره از سوي افغانستان قرار داشته است. با خروج آمريكا از افغانستان، بار ديگر معادلات قدرت به نفع طالبان دچار تغيير شد و معماي امنيتي افغانستان ابعاد جديدي به خود گرفت. از اين رو، نگارندگان در پي پاسخ به اين سوال بودند كه «راهبرد مطلوب فراروي جمهوري اسلامي ايران براي تنظيم مناسبات همسايگي با افغانستان كدام است؟». درون‌دادهاي پژوهش به روش كتابخانه‌اي گردآوري و در سپهر مؤلفه‌هاي مفهومي و نظري امنيت، سياست همسايگي و ديپلماسي اقتصادي مورد بررسي قرار گرفته است؛ روش‌شناسي حاكم بر متن از ماهيتي توصيفي- تحليلي برخوردار است. يافته‌هاي پژوهش بيانگر اين است كه جمهوري اسلامي ايران با رويكردي راهبردي، بايد مناسبات خود را با همسايه شرقي به گونه‌اي تنظيم كند تا از رهگذر ديپلماسي فعال اقتصادي و جلب همراهي جامعه جهاني، بتواند تهديدات سه‌گانه بازتوليد شده در ميدان افغانستانِ طالبان را به فرصت‌هاي اقتصادي و امنيتي تبديل نمايد. نتيجه پژوهش نشان داد كه حل معماي امنيتي افغانستان در سايه فاعليت ديپلماسي اقتصادي ايران و همراهي بازيگران مؤثر منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي امكان‌پذير است.