گذار در نظم بين المللي و پيامدهاي راهبردي براي جمهوري اسلامي ايران

حوادث و روندهاي كنوني نشان از تغيير نظم بين‌المللي دارد؛ از يك سو، روند افول قدرت آمريكا به عنوان مهمترين و مؤثرترين بازيگر حامي نظم موجود سرعت گرفته است و از سوي ديگر قطب‌هاي جديد قدرت ظهور كرده‌اند. ضعيف شدن اتحادها و ائتلاف‌هاي پيشين و شكل‌گيري اتحادها و ائتلاف‌هاي جديد، افزايش مقاومت بازيگران معترض به نظم كنوني و هم‌افزايي آنها و افزايش قطبيت در نظام بين‌الملل نيز نمونه‌اي از روندهاي متغير حاكم بر جهان است. در اين راستا، سؤال اصلي مقاله اين است كه مختصات نظم بين‌المللي در حال گذار چيست و چه پيامدهايي براي ايران بدنبال دارد؟ اين مقاله با بهره‌گيري از نظريه هاي تنوع و تكثر قدرت در نظام بين‌الملل به اين گزاره رسيده كه مهم‌ترين فرصت‌هاي نظم در حال گذار بين‌المللي براي ايران شامل جبهه‌بندي و شكاف قدرت‌هاي بزرگ در بحران‌هاي بين‌المللي و ايجاد فضاي كنشگري فعالانه براي ج.ا.ايران، شكل‌گيري تدريجي ساختارهاي مالي و پولي موازي جهاني و ايجاد فضاي جديد براي تعاملات اقتصادي و تجاري ايران؛ برجسته شدن گره‌هاي اقتصادي جديد در سطح منطقه‌اي براي ايران، كاهش اجماع قدرت‌هاي جهاني در مورد اصول و هنجارهاي بين‌المللي و ايجاد فضاي هنجاري جديد براي قدرت‌هاي ضدهژمون نظير ايران و نظاير اينها است. از سوي ديگر، مهم‌ترين چالش‌هاي نظم در حال گذار بين‌المللي براي ايران شامل سياست محتاطانه برخي قدرت‌هاي نوظهور و ايجاد ابهام و پيچيدگي براي نقش‌افريني ج.ا.ا، افزايش رقايت‌ها و مناقشات منطقه‌اي با توجه به كاهش حضور و نقش‌آفريني قدرت‌هاي بزرگ در سطح منطقه، روبرو شدن ايران با انواع تهديدات سايبري و افزايش عدم قطعيت‌ها و پيچيدگي‌ها در محيط راهبردي ايران است.