شكتي و اَناهيتا: بررسي دو اسطوره مؤنث در اساطير هند و ايران و انعكاس آن درآثار هنري

پرستش الهيّت مؤنث در اساطير ايراني و دين هندو از اهميّت بسيار برخوردار است. در رأس همۀ خدابانوان هندو، شكتي قرار دارد كه ذات اعلاي الهي مؤنث است. در جريان تحولات جامعۀ هندوي هند به‌طورمعمول الهه‌پرستي كاملاً جدا از عبادات خدايان مذكر نبوده است و خدابانوانِ بسيار از هر قسم در دين هندو حضور دارند. صورتي از دين هندويي خداپرستانه، پرستش خدابانو شكتي است كه نقش بسيار مهمي در تفكّر هندويي دارد. روش تحقيق در اين پژوهش به‌صورت توصيفي۔تحليلي است و در آن بيشتر از متوني با محوريت شكتي استفاده شده است تا ماهيت و كاركرد اين دو الهه را مورد بررسيِ دقيق قرار دهد. شكتي مادر كيهان است؛ او كه قدرت الهي است خالق، حافظ و نابودكنندۀ جهان است. در آيين شكتي زن مقامي عالي مي‌يابد، زيرا زن تجسد الهه انگاشته مي‌شود. مقام زن در مقابل مردان، و برابري طبقات در اين كيش فقط در آداب ديني ظهور دارند. اهميت نقش آناهيتا را در فرهنگ ايران مي‌توان به تأثيرگذاري اين نقش و حضور معنوي آن در انديشۀ ديني مبتني بر نگهباني از آب كه عنصر حيات است و باروري كه تضمين حيات است و ماندگاري و حمايت از عنصر سلطنت مشاهده كرد. مي‌توان گفت اَناهيتا همان جايگاهي را در نزد مردم باستان ايران كه شكتي در آيين هندو داشته است.اهداف پژوهش:بررسي مقام دو اسطورۀ مؤنث شكتي و اَناهيتا در اديان هندويي و ايران باستان.بررسي دو اسطوره شكتي و آناهيتا در آثار هنري.سؤالات پژوهش:چه پيوستگي بين اين دو خدابانوي شكتي و آناهيتا وجود دارد؟دو اسطوره شكتي و آناهيتا چه بازتابي در آثار هنري داشته‌اند؟