تهيه نقشه پتانسيل خطر وقوع سيل با استفاده از روش آماري EBF مطالعه موردي: حوضه آبريز آذرشهر چاي

حوضه آبريز آذرشهر چاي واقع در دامنه غربي كوهستان سهند، يكي از حوضه‌هاي مستعد وقوع سيل است كه همه‌ساله با شروع بارش‌هاي بهاري شاهد جاري شدن آب در دره‌ها وقوع سيل در اين حوضه مي‌باشد. لذا بررسي و شناسايي مناطق مستعد سيل، گامي اساسي جهت مديريت و كاهش خسارات سيل در اين حوضه مي‌باشد. هدف اصلي اين پژوهش تعيين اثربخشي روش آماري دو متغيره EBF (عملكرد شاهد- باور) با استفاده از متغيرهاي مؤثر در وقوع سيل و سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) است. جهت دستيابي به اين هدف ابتدا موقعيت 82 نقطه سيل گير تهيه گرديد كه از اين تعداد به‌طور تصادفي 57 نقطه جهت آموزش مدل و 25 نقطه جهت اعتبارسنجي استفاده گرديد. در گام بعد 14 پارامتر مؤثر در وقوع سيل شامل ارتفاع، شيب، جهت شيب، انحناي شيب، ليتولوژي، جنس خاك، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، تراكم رودخانه، شاخص رطوبت توپوگرافي (TWI)، بارش، شاخص تفاضل نرمال شده پوشش گياهي (NDVI)، كاربري اراضي و شاخص توان آبراهه (SPI) جهت تهيه نقشه خطر وقوع سيل انتخاب شدند. نتايج بررسي پارامترها نشان داد كه طبقات ارتفاعي 1500-1289 متر، مناطق داراي شيب 15-0 درجه، جهت شيب مسطح، مناطق داراي شيب‌هايي با انحناي مقعر، مناطق نزديك آبراهه‌ها و جاده‌ها از پتانسيل بالايي جهت وقوع سيل برخوردارند. ارزيابي دقت مدل تحقيق با استفاده از منحني ROC و سطح زير منحني (AUC) نشان داد كه مدل EBF با مقدار 973/0 عملكرد عالي در تهيه نقشه پتانسيل خطر وقوع سيل در منطقه موردمطالعه داشته است. لذا نقشه تهيه‌شده مي‌تواند يك چهارچوب مرجع براي بهبود و كاهش خطرات سيل براي برنامه‌ريزان همراه با فعاليت‌هاي مديريتي خطر سيل در اين حوضه باشد.