شناسايي و رتبه‌بندي شاخص‌هاي ارزيابي پايداري صندوق‌هاي بازنشستگي در ايران

صندوق‌هاي بازنشستگي در ايران از نوع مزاياي معين است و پايداري آن‎ها از اهميت بالايي برخوردار است. بااين‌وجود ارزيابي پايداري آن‌‎ها همواره موردانتقاد بوده است. گزارشگري حداقلي و استفاده از شاخص‌هاي ساده پاسخگوي نيازهاي اطلاعاتي ذينفعان نيست. مسئله پيش‎رو، تعيين شاخص‌ها و استانداردهايي براي ارزيابي همه‌جانبه پايداري مالي مي‌باشد. براي پاسخ به اين مسئله ابتدا مباني نظري ارزيابي پايداري صندوق‌هاي بازنشستگي و شاخص‌هاي مورداستفاده توسط كشورها و سازمان‌هاي بين‌المللي بررسي گرديد. شاخص‌هاي استخراج‌شده براي نظرخواهي در اختيار خبرگان قرار داده شد و بر روي شاخص‌هاي كليدي به روش دلفي فازي اجماع كسب گرديد. به‌منظور رتبه‌بندي و تدوين شاخص تركيبي، با استفاده ازنظر خبرگان و به‌كارگيري روش سوارا، شاخص نهايي حاصل شد. 27 شاخص در چهار بعد عدالت، كفايت، مالي و نوگرايي استخراج و مطابق با نتايج روش دلفي فازي، 15 شاخص كليدي به تأييد نهايي رسيد. ازاين‌بين، نسبت پشتيباني ازنظر تأثير رتبه اول، نرخ جايگزيني و ضريب نفوذ رتبه دوم و سوم را كسب كرد. نتايج حاصل از اجراي روش سوارا تأييدكننده شاخص تركيبي متشكل از ابعاد عدالت (1 زير شاخص)، كفايت (3 زير شاخص) و بعد مالي (11 زير شاخص) است. در اين شاخص، بعد عدالت، كفايت و مالي به ترتيب 6، 21 و 73 درصد وزن شاخص تركيبي را تشكيل مي‌دهد. نسبت پشتيباني رتبه اول، نسبت ارزش فعلي دارايي‌ها به تعهدات رتبه دوم و تجزيه‌وتحليل اكچوئري رتبه سوم را كسب كرده است. با توجه ‌به شاخص تركيبي، بعد شاخص‌هاي مالي بيشترين اهميت را داشته و باوجود مشكلاتي همچون عدم وجود منابع و نقدينگي براي پرداخت تعهدات جاري، توجه به ابعاد عدالت و كفايت و نوگرايي در مراحل بعدي قرار مي‌گيرند. بااين‌وجود شاخص‌هاي تركيبي بايد همواره موردبازنگري قرار گيرد.