تجربه ديني و فضاي قدسي (بررسي نسبت تجربه ديني و فضاهاي مقدس در شهر قم)

هدف اين مقاله فهم نسبت فضاي قدسي و چگونگي تجربه ديني و همچنين بررسي ارتباط برساختي اين دو از خلل نحوه شكل‌گيري تجربه ديني در چهار ميدان مذهبي مهم شهر قم (حرم حضرت معصومه، مسجد جمكران، كوه خضر و گلزار شهدا) است. پرسش پژوهش اين است كه چه تفاوت‌هايي در الگوهاي تجربه ديني كنشگران حاضر در فضاهاي قدسي شهر قم وجود دارد؟ تجربه ديني افراد در هر يك از اين ميدان‌ها چه تفاوت‌هايي دارد؟ همچنين در اين مقاله سازوكارهاي توليد تجربيات خاص ديني در اين ميدان‌ها بررسي شد و فهمي زمينه‌مند از اين مسئله ارائه گرديد. در اين پژوهش كيفي داده‌ها از طريق 20 مصاحبه نيمه‌ساختاريافته و مشاهده گردآوري و با تكنيك تحليل مضمون تحليل و گزارش شده‌اند. نتايج نشان مي‌دهد كه تجربه دينيكنشگران متأثر از يگانگي ساختارها و فضاهاي قدسي به‌مثابه فضاي ديني يكسان نيست و همچنين صرفاً از سنت‌ها و آموزه‌هاي ديني برگرفته نشده‌اند؛ بلكه افراد بخش مهمي از درك و فهم قدسي خود را در فضاهاي قدسي كه بخشي از بافت‌هاي اجتماعي و زندگي روزمره‌شان است، به‌صورت بين‌الاذهاني به‌صورت متفاوت شكل مي‌دهند؛ لذا يك‌شكل و يك قالب تجربه ديني در تمام فضاهاي قدسي وجود ندارد. در هر فضاي قدسي تعاملاتي رخ مي‌دهد كه به اشكال مختلف و خاص تجربه ديني منتهي مي‌شود.