استراتژي هاي بهره مندي از انرژي خورشيدي غيرفعال در ساخت اقامتگاه هاي بوم گردي در روستاهاي اقليم گرم و خشك (نمونه موردي روستاي دهسلم)

سابقه و هدف: اﻣﺮوزه ﯾﮑﯽ از ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي جهاني، ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮاﯾﯽ ناشي از سوخت هاي فسيلي است كه لازمه ﮐـﺎﻫﺶ آن، بهره گيري از اﻧﺮژي هاي ﺗﺠﺪﯾﺪﭘﺬﯾﺮ است. در اين خصوص، انرژي خورشيدي بدليل در دسترس بودن و ظرفيت بالاي ساليانه، توسط بسياري از كشورهاي جهان مورد توجه قرار گرفته و محققين نيز به استفاده از استراتژي‌هايي جهت بهره مندي از آن در كاهش مصرف انرژي از جمله در ساختمان ها روي آورده اند. اين استراتژي ها را مي توان راهبردي كارآمد در فرآيند توسعه پايدار بويژه در مناطق روستايي دانست. اما آنچه كه مي تواند در كنار استفاده از انرژي خورشيدي اين توسعه را در مناطق روستايي تسريع بخشد، گردشگري است. اهميت استفاده از انرژي هاي تجديدپذير در صنعت گردشگري، ضمن محدود كردن سهم اين صنعت از مشكلات محيط زيستي، كمك به كاهش هزينه هاي فعاليت اقامتگاه هاي ‌بوم‌گردي و زمينه سازي براي گسترش گردشگري روستايي بعنوان محرك توسعه پايدار نيز، عمل مي كند.اﻣﺮوزه ﯾﮑﯽ از ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي جهاني، ﺗﻐﯿﯿﺮات آب‌وﻫﻮاﯾﯽ ناشي از سوخت هاي فسيلي است كه لازمه ﮐـﺎﻫﺶ آن، بهره‌گيري از اﻧﺮژي‌هاي ﺗﺠﺪﯾﺪﭘﺬﯾﺮ است. در اين خصوص، انرژي خورشيدي ‌بدليل در دسترس بودن و ظرفيت بالاي تجديدپذيري، در بسياري از كشورهاي جهان مورد توجه قرار گرفته است. محققين نيز به استفاده از استراتژي‌هايي براي بهره‌مندي از آن در كاهش مصرف انرژي از جمله در ساختمان ها روي آورده‌اند. اين مطالعه بدنبال تعريف استراتژي‌هاي كاربردي براي استفاده در اقامتگاه‌هاي بوم‌گردي بعنوان منشأ اثر گردشگري و يكي از اركان اصلي توسعه پايدار نواحي روستايي است. اين استراتژي‌ها با كاهش هزينه‌هاي ناشي از مصرف انرژي، موجب افزايش توجيه اقتصادي ساخت اقامتگاه بوم‌گردي و گسترش گردشگري روستايي شده و به تبع آن زمينه‌ساز ايجاد فرصت‌هاي جديدي از قبيل اشتغال، كاهش مهاجرت و ... در اين مناطق مي‌شوند.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع كاربردي بوده و با توجه به ماهيت موضوع، رويكرد حاكم بر فضاي پژوهش توصيفي‌ تحليلي توسعه‌اي است. منطقه مورد مطالعه در اين پژوهش روستاي دهسلم در شهرستان نهبندان در شرق ايران است. اين مطالعه ضمن توصيف انواع سامانه‌هاي خورشيدي و جايگاه آن در اقليم گرم‌وخشك، به نقش مؤثر اقامتگاه بوم‌گردي در توسعه گردشگري اين اقليم و توصيف ويژگي‌هاي منطقه پرداخته است. سپس، شرايط اقليمي‌اين منطقه را با نرم‌افزار معروف به مشاور آب‌وهوا (Climate Consultant) آناليز كرده و به ارائه استراتژي‌هاي بهره‌مندي از انرژي خورشيدي غيرفعال براي منطقه مورد مطالعه و بصورت كلي براي مناطق با آب‌وهواي گرم‌وخشك پرداخته است. نتايج و بحث: بر اساس مباني نظري ارائه شده و بررسي پيشينه پژوهش‌هاي آن و همچنين با بررسي ميزان و مدت دريافت انرژي خورشيدي در منطقه مورد مطالعه و با استناد به آناليزهاي نرم‌افزاري مبتني‌بر داده‌هاي اقليمي‌يك‌ساله، استراتژي‌هاي بهره‌مندي از انرژي خورشيدي غيرفعال در ساخت اقامتگاه هاي بوم گردي در روستاهاي اقليم گرم‌وخشك ارائه شده اند. اين استراتژي‌ها در قالب نه راهكار مطرح و نحوه اثرگذاري هر يك بر بهينه‌سازي مصرف انرژي توضيح داده شده است.نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج اين پژوهش، مي‌توان استراتژي‌هايي را براي كاربرد انرژي غيرفعال خورشيدي بمنظور كاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي در اقامتگاه‌هاي بوم‌گردي اقليم گرم‌وخشك ارائه داد. اين اقدام گامي‌در جهت محدود كردن سهم صنعت گردشگري در مشكلات محيط زيست‌، كمك به كاهش هزينه‌هاي بهره‌برداري اقامتگاه‌هاي بوم‌گردي، ايجاد جذابيت اقتصادي اين كسب‌وكار و زمينه‌سازي رشد و گسترش گردشگري روستايي در اقليم گرم‌وخشك، بعنوان پيشرانه‌اي براي توسعه پايدار اين نواحي خواهد بود.