مطالعه تطبيقي مؤلفه‌هاي بصري تزئينات و ‌كتيبه‌هاي منبر چوبي عصر سجلوقي روستاي فريزهند و برزرود نطنز

يكي از با ارزش‌ترين عناصر كاربردي و ضروري كه در مساجد مورد استفاده قرار مي‌گرفته منبر بوده است. واضح است كه اين دست ساخته به نحوي در ترويج و گسترش دين نيز مؤثر واقع شده است. بخش عمده اي از تحقيقات انجام شده در باب منبرها، پيرامون تاريخ ساخت آن بوده و كمتر مباحثي به ويژگي‌هاي زيبايي‌شناختي و نقوش به كار رفته در آن پرداخته‌اند دو منبر دوران اسلامي عصر سجلوقي روستاهاي فريزهند و برزرود نطنز نمونه‌هاي برجسته‌اي از منابر در ايران هستند كه بررسي ابعاد تزئيني و ساختاري اين منابر هدف مطالعه پژوهش حاضر مي‌باشد. اين تحقيق داراي ماهيت كيفي بوده و به روش توصيفي تحليلي و تطبيقي با استناد به داده هايي كه به روش كتابخانه‌اي و ميداني به دست آمده است، دو منبر مذكور را مورد توصيف و تحليل و قياس بصري نقش‌ها قرار مي‌دهد و در پي پاسخ به اين سؤال است كه چه تفاوتي بين دو منبر (برزرود و فريزهند) از منظر ويژگي‌هاي ظاهري، نقش، كتيبه، ساخت، مواد و... وجود دارد؟در اين آثار، طرح‌ها و نقوش متنوع، تزئيناتي با نقوش هندسي و گياهي و همچنين كتيبه‌هاي كنده‌كاري شده به خط كوفي و نسخ قابل مشاهده است. شيوه‌ي اجرايي نقوش ابتدا به روش شبكه‌سازي مشبك شده است، و سپس روي زمينه‌ايي چسبانده شده است و بعد كار منبت روي آن انجام شده است. در منبر برزرود بيشتر طرح ها تكرار ½ آئينه اي دارند و در منبر فريزهند روش تكرار واگيره ايي و يا ½ و ¼ آئينه اي بوده است. منابر مذكور از نظر نشستگاه در تضاد هستند كه فرم منبر فريزهند محرابي شكل و برزرود ساختاري ساده‌تر دارد اما از نظر تزئينات پركارتر است.