اثربخشي شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر ميزان استفاده از مكانيسم‌‌هاي دفاعي افراد مبتلا به اختلال افسردگي اساسي

زمينه و هدف: عوامل مختلفي در بروز و عود اختلال‌هاي خلقي و اضطرابي تأثير دارد كه از جمله عوامل مهم‌تر، نشخوار فكري است. هدف پژوهش حاضر، تعيين اثربخشي شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر ميزان استفاده از مكانيسم‌هاي دفاعي افراد مبتلا به اختلال افسردگي اساسي بود. روش‌بررسي: طرح پژوهش، نيمه‌آزمايشي و از نوع پيش‌آزمونپس‌آزمون با گروه كنترل بود. حجم نمونه شامل چهل نفر بيمار مبتلا به اختلال افسردگي اساسي بود كه طبق نظر روان‌پزشك و برحسب DSM5 تشخيص داده شده بودند و به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمايش (بيست نفر) و كنترل (بيست نفر) قرار گرفتند. پروتكل به‌كارگرفته‌شده شامل پروتكل شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي سگال، ويليامز و تيزديل بود. براي اجرا، ابتدا از هر دو گروه با استفاده از پرسش‌نامۀ مكانيسم‌هاي دفاعي پيش‌آزمون گرفته شد. سپس گروه آزمايش طي هشت جلسۀ نوددقيقه‌اي با روش شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي آموزش ديدند و بعد از اتمام جلسات از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته و دو ماه بعد آزمون پيگيري انجام شد. براي تحليل داده‌ها از تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر استفاده گرديد. يافته‌ها: نتايج پژوهش حاكي از آن بود كه شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي موجب كاهش استفاده از مكانيسم‌هاي رشدنايافته و روان‌آزرده در بيماران مبتلا به اختلال افسردگي اساسي در مرحلۀ پس‌آزمون و پيگيري مي‌شود (۰٫۰۰۱ p). همچنين ميزان استفاده از مكانيسم‌هاي رشديافته پس از اجراي روش درماني به‌ميزان زيادي افزايش يافت (۰٫۰۰۱ p). نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي پژوهش پيش‌بيني مي‌شود كه شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي با كاهش استفاده از مكانيسم‌هاي رشدنايافته و روان‌آزرده در درمان اختلالات رواني و پيشگيري از بروز و عود اين اختلالات مؤثر خواهد بود.