سرمايه اجتماعي در سازمان فضيلت‌محور: مؤلفه‌هاي تشخيص سرمايه اجتماعي در اماكن متبركه مذهبي

در بين سازمان‌هاي فضيلت‌محور، سازمان‌هاي عهده‌دار مديريت اماكن متبركه‌ مذهبي، به‌رغم تأثير قابل توجه در ايجاد و حفظ سرمايه‌ اجتماعي، در پژوهش‌هاي مرتبط با سازمان و مديريت، به‌ويژه از بُعد مؤلفه‌هاي تشخيص، كمتر مورد توجه بوده‌اند. از اين رو، پژوهش حاضر با رويكردي كيفي به بررسي مؤلفه‌هاي تشخيص سرمايه‌ اجتماعي در آستان قدس رضوي و آستان‌هاي مقدس حضرت فاطمه معصومه(ع) و حضرت عبدالعظيم حسني(ع) پرداخته‌ است. در اين نوشتار تركيب جامعي از روش‌هاي فراتركيب، تحليل مضمون، و مصاحبه مورد استفاده قرار گرفت. جمع‌آوري داده‌هاي نظري از بين 22 عنوان مدل تشخيص و برخي اسناد منتخب از سازمان‌هاي مورد مطالعه انجام شد. داده‌هاي عملياتي از طريق مصاحبه‌ نيمه‌ساختاريافته با 18 نفر از خبرگان منتخب به روش‌هاي قضاوتي و گلوله‌برفي، تا زمان رسيدن به اشباع نظري، گردآوري شد. روايي پژوهش با استناد به روش‌هاي مختلف از جمله كيفيت مطالعات اوليه، تحليلگران مستقل، بازبيني و شفافيت و اعتبار مصاحبه‌ها با استفاده از روش بازآزمون تأييد شد. اين پژوهش اولين تلاش در اماكن متبركه‌ مذهبي در ايران اسلامي است كه در آن 258 مضمون استخراج‌شده از داده‌هاي كتابخانه‌اي با مضامين برگرفته از ايده‌ها و نظر خبرگان تركيب شد. بر اساس يافته‌ها، مؤلفه‌هاي تشخيص سرمايه‌ اجتماعي در اماكن متبركه عبارت‌اند از: ارزش‌هاي بنيادين، سرمايه‌هاي نمادين، شايستگي‌هاي سازماني، سرمايه‌هاي معنوي، سرمايه‌هاي مردمي، و سرمايه‌هاي فرهنگي. اين مؤلفه‌ها، با ايجاد اعتماد، كنش متقابل، تعاون و همكاري بين افراد جامعه، و تأثير در قلب و روح انسان‌ها موجب تقويت سرمايه‌ اجتماعي و ارزش‌هاي والاي انساني در جامعه‌ اسلامي مي‌شوند.