كاركردهاي نظامي و انتظامي غلامان در عصر سلجوقي

عصر سلجوقي يكي از دوره‌هاي تأثيرگذار در تاريخ ميانه ايران است. ازاين‌رو مورخان و محققان از جنبه‌هاي گوناگون سياسي، نظامي، فرهنگي و اجتماعي به حكومت سلجوقي توجه كرده‌اند اما با توجه به نقش پررنگ غلامان در اين عصر، پژوهشي كه به‌طور اختصاصي به كاركردهاي نظامي و انتظامي غلامان بپردازد، انجام نشده است. نويسنده در اين پژوهش با به‌كارگيري متون تاريخي و پژوهشي مرتبط با موضوع تحقيق (روش كتابخانه‌اي)، به گردآوري داده‌ها پرداخته و با روش توصيفي- تحليلي در پي پاسخ‌گويي به چگونگيِ تنوع و تطور كاركردهاي نظامي و انتظامي غلامان در عصر سلجوقي است. ادعاي نويسنده اين است كه در چارچوب زماني حكومت سلجوقي گوناگوني و دگرگونيِ كاركردهاي نظامي و انتظامي غلامان چشمگير بوده و با نياز و وضع حكومت و تكاپوهاي جاه‌طلبانه غلامان، پيوند داشته است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد، پس از تأسيس و استقرار حكومت سلجوقيان به‌كارگيري غلامان در سپاه و مشاغل محافظتي و امنيتي از اولويت‌ها و ضرورت‌هاي حكومت بود. اعتماد سلاطين و مقامات حكومتي به غلامان و وفاداري غلامان به اربابان خود، داشتن صفات ويژه براي انجام كارها و برآوردن رضايت صاحبان، موجب تداوم به‌كارگيري و ارتقا مرتبه غلامان از سطوح پايين به مقامات عالي در عرصه نظامي و انتظامي شد.