درآمدي بر درك عمومي آيت مندي قرآن كريم

اعجاز قرآن از كهن‌ترين و پربسامدترينِ مسئله‌ها در مطالعات قرآني و كلامي است. در اين ميان، وجه‌شناسي اعجاز بيش از ساير ابعاد مورد توجّه قرار داشته و درك آن علي‌الاغلب به مخاطب خاصِ نخبگاني محدود شده است. اين پژوهش درصدد است با روش تحليل محتواي كيفيِ مجموعه‌اي از آياتِ حاويِ ديالوگ ميان دو ديدگاه مخالف و موافق درباره آيت‌مندي قرآن، با رويكردي نو به واكاوي كيفيّت درك اعجاز قرآن ناظر به مخاطب عام بپردازد. يافته‌هاي تحقيق حاكي از تكيه ويژه قرآن بر اسلوبِ ديالوگ در بيان مسئله آيت‌مندي قرآن و دلالت‌هاي ويژه‌اي در اين زمينه است. هدايت كانوني‌ترين مشخصه اين اعجاز است. هدايت خاص قرآن دانايي صرف نيست كه از ايمان و عقيده منفك باشد، بلكه نوعي برانگيختگي دروني است كه فرد را به حقيقتي باورمند و مشتاق مي‌كند؛ ماهيت اين هدايت به‌گونه‌اي است كه تحقق آن، مستلزم و توأم با درك آيت‌مندي قرآن نيز مي‌باشد. آيت‌مندي (اعجاز) قرآن كريم را مي‌توان با اعجاز دفعي و اعجاز تدريجي صورت‌بندي كرد. نمود اعجاز دفعي قرآن در لينت قلب است و اين پديده در ساحت فردي رخ مي‌دهد و نمود اعجاز تدريجي در الفت قلوب است و اين پديده طيّ فرايندي معيّن در ساحت اجتماعي رخ مي‌دهد كه مي‌توان از آن به جلوه اجتماعي اعجاز قرآن تعبير نمود. عامل اصلي در اين رخداد، تأكيد بر هويت زباني قرآن از طريق تلاوت و استماع است. ديالوگ با قرآن مهارتي است كه به‌كارگيري آن در موقعيت مناسب، مي‌تواند اسلوب مؤثري در ظهور اعجاز دفعي قرآن نزد مخاطب عام و زمينه‌ساز اعجاز تدريجي آن باشد.