بررسي قابليت فرآوري و خشكباري برخي ارقام و ژنوتيپ‌‌هاي آلو و گوجه‌سبز

سابقه و هدف: آلو و گوجه‌سبز از محصولات مهم باغباني در ايران و جهان است. از آلو و گوجه‌سبز به صورت تازه خوري و يا فرآوري به صورت خشكباري و تنقلات استفاده مي‌شود. روش خشك كردن اين محصول با هدف حفظ كيفيت و نگهداري طولاني مدت آن و جلوگيري از فساد و از دست رفتن ارزش غذايي آن از دير باز مورد استفاده بوده است. در مناطق معتدله و سردسير ايران ارقام مختلفي از آلو و گوجه‌سبز كشت مي‌شوند، كه با توجه به ارزش اقتصادي بالاي خشكباري اين محصول نياز است كيفيت اين ارقام از نظر خشكباري بررسي شود. هدف از اين تحقيق، ضمن بررسي برخي ارقام آلو و گوجه‌سبز از نظر معيارهاي خشكباري، مطالعه دو روش سنتي و استفاده از آون و نيز حالت‌هاي با پوست و بدون پوست تهيه خشكبار از اين محصول است.مواد و روش‌ها: جهت مطالعه قابليت خشكباري 27 رقم آلو و گوجه‌سبز، از آزمايش فاكتوريل با سه فاكتور ژنوتيپ، روش خشك كردن با دو سطح روش سنتي و استفاده از آون و فاكتور پوست ميوه با دو سطح با پوست و بدون پوست استفاده شد. ارقام و ژنوتيپ‌ها از مناطق سرد و معتدل كشور كه به طور عمومي مورد كشت اين محصول قرار مي‌گيرد، جمع آوري شدند. پس از اجراي فرايند خشكباري صفات كليدي مرتبط با كيفيت و ارزش محصول از جمله وزن ميوه خشك، وزن آماس، درصد تورم، مواد جامد محلول در ميوه، مواد جامد محلول در آب ميوه، اسيديته كل ميوه، pH آب ميوه، pHميوه و ظرفيت آنتي اكسيدان ارزيابي شد. سپس داده با استفاده از روش‌هاي آماري تك متغييره و چند متغييره مورد بررسي قرار گرفت.يافته‌ها: نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر فاكتور رقم براي تمام صفات مورد بررسي در سطح احتمال يك درصد معني‌دار است. اثر فاكتور پوست براي صفات وزن خشك، وزن آماس، مواد جامد محلول ميوه، مواد جامد محلول آب ميوه، pHميوه و pHآب ميوه در سطح احتمال يك درصد معني‌دار است. همچنين اثر فاكتور روش خشك كردن براي صفات وزن خشك، وزن آماس، اسيديته كل، مواد جامد محلول در ميوه و آب ميوه و pHميوه و آب ميوه و ظرفيت آنتي‌اكسيدان در سطح احتمال يك درصد معني‌دار شد. بالاترين وزن ميوه در رقم شابلون شهريار با وزن ميوه خشك 23.37 گرم، بيشترين وزن آماس در همين رقم با وزن 44.05 گرم، بيشترين اسيديته كل ميوه در ژنوتيپ شاهرود 12 با مقدار 09.2 درصد و بالاترين مقدار مواد جامد محلول 36.25 درجه بريكس در ميوه در رقم شابلون شهريار مشاهده شد. ميانگين وزن خشك و مواد جامد محلول ميوه براي روش‌هاي مختلف خشك كردن معني‌دار اما براي فاكتور پوست غير معني‌دار شد.نتيجه‌گيري: فرايند خشك كردن ميوه به روش سنتي در حفظ صفات كمي و كيفي خشكباري بهتر عمل نموده است. همچنين سطح خشك كردن ميوه بدون پوست در تمامي صفات مورد بررسي نتايج بهتري بجاي گذاشته است. رقم بومي شابلون شهريار به دليل نمود كيفيت و كميت بالا از ظرفيت مناسبي براي كشت با هدف خشكباري در كشور برخوردار است.