استفاده از Trichoderma harzianum و Bacillus subtilis در مهار زيستي نماتد ريشه گرهي Meloidogyne incognita در گياه توتون

توتون، يكي از گياهان مهم زراعي و صنعتي است كه در اقتصاد و درآمد كشورهاي توليدكننده نقش مهمي دارد. نماتد ريشه گرهي از مهم ترين نماتدهاي انگل گياهي با دامنه وسيع ميزباني مي باشند. با توجه به خطرات سموم شيميايي، استفاده از روش‌هاي جايگزين، از جمله مهار زيستي در مبارزه با اين بيماري ضروري به نظر مي رسد. در اين پژوهش، اثر دو مهارگر Trichoderma harzianum و Bacillus subtilis به طور انفرادي و هچنين به طور تلفيقي، عليه نماتد Meloidogyne incognita روي گياه توتون در قالب طرح كاملاً تصادفي با 14 تيمار و 4 تكرار در شرايط گلخانه در مركز تحقيقات و آموزش توتون تيرتاش بررسي گرديد. گياهچه هاي توتون رقم K326، در مرحله 4 تا 5 برگي، با غلظت Spore/mL 106 از قارچ و CFU/mL 8 10 از باكتري، در دو زمان و با دو روش مختلف، اعمال تيمار شدند. حدود دوماه پس از مايه زني با 2000 تخم و لارو سن دوم نماتد، صفات شاخص گال، تعداد توده تخم، متوسط تخم در هر توده، فاكتور توليد مثل، جمعيت نماتد در خاك و ريشه و درصد كنترل نماتد بررسي و يادداشت‌برداري گرديد. طبق نتايج تجزيه واريانس، تمام شاخص هاي مربوط به نماتد در سطح يك درصد اختلاف معني دار نشان دادند (P≤ 0.01). در همه صفات مورد بررسي، پس از تيمار شاهد سالم (نماتدكش ولوم پرايم)، تيمار اثر تلفيقي قارچ T. harzianum به اضافه باكتري B. subtilis روي نماتد، هم زمان با نشاكاري (با غلظت 10 در هزار) و 10 روز پس از نشاكاري (به ميزان mL 50 پاي هر بوته)، به عنوان مؤثرترين تيمار عليه نماتد M. incognita در گياه توتون شناخته شد. تجزيه و تحليل آماري داده هاي حاصله از اين تحقيق، نشان داد كه زمان هاي اعمال تيمار مهارگرها، داراي اختلاف معني دار با يكديگر هستند (P≤ 0.01). به طور كلي، تأثير كاربرد تلفيقي مهارگرها در طي دو مرحله (هم زمان با نشاكاري + 10 روز پس از نشاكاري)، از كاربرد انفرادي آن ها در طي يك مرحله بيشتر بود. رويكرد مبتني بر استفاده از مهارگرها درمهار زيستي اميدواركننده به نظر مي رسد، زيرا مي‌تواند به كاهش ميزان استفاده از مواد شيميايي و تثبيت تغييرات اكولوژيكي كمك مي كند.