مطالعه رفتار گياه‏خواري و شكارگري سن Nesidiocoris tenuis با تغذيه از طعمه‌هاي مختلف در سه دماي متفاوت

با ورود شب‌پره مينوز برگ گوجه‌فرنگيTuta absoluta  به ايران، توليد محصول گوجه‏ فرنگي مورد تهديد قرار گرفت. اين آفت يكي از مهمترين عوامل خسارت ‏زا به گوجه‌فرنگي كشور با دوازده نسل در سال است. سن Nesidiocoris tenuis شكارگر عمومي با رژيم غذايي گوشت‌خواري– گياه‌خواري (Zoophytophagus) است. اين شكارگر در صورت نبود طعمه جانوري از شيره گياهي تغذيه مي‏ كند و در مواردي به بوته‌هاي گوجه‏ فرنگي خسارت وارد مي‏كند. لذا بهره‌برداران محصولات گلخانه‌اي در استفاده از آن با ترديد مواجه شده‏ اند. بر اين اساس سؤال مهمي بين توليدكنندگان محصولات گلخانه ‏اي مطرح شده است. آيا سن N.tenuis به‌عنوان عامل كنترل بيولوژيك مناسب در گلخانه‏‏ هاي گوجه‏‏ فرنگي مطرح است؟ يا به دليل رفتار گياه ‏خواري، به‌عنوان آفت است و بايد با شيوه‏ هايي جمعيت آن را در گلخانه‏‏ ها مهار كرد؟ براي اجراي اين پژوهش، جمعيتي از سن شكارگر N. tenuis، كلني مينوز برگ گوجه ‏فرنگيT. absoluta  و كلني بيد آردEphestia kuehniella  فراهم گرديد، سپس ميزان گياه‌خواري و شكارگري حشره بررسي شد. در مطالعه رفتارگياه ‏خواري تعداد 1، 3 و 6 سن بالغ به ازاي هر گياه با 10 تكرار در حضور و بدون حضور طعمه به مدت 72 ساعت بررسي شد. در هر 24 ساعت تعداد حلقه‏ هاي خسارت روي دمبرگ‏ ها شمارش شد. در مطالعه رفتار شكارگري تعداد 1 سن بالغ سه روزه را در معرض 80 عدد تخم بيد آرد و سيست آرتميا و 100 عدد تخم مينوز برگ گوجه ‏فرنگي با 20 تكرار در دماي 20، 25 و 30 درجه سلسيوس قرار داده شد، پس از 24 ساعت تعداد تخم‏هاي تغذيه شده شمارش شد. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان گياه‌خواري در زمان عدم حضور طعمه جانوري با تراكم شش عدد سن بالغ روي هر بوته گوجه‏ فرنگي ثبت شد و بيشترين علائم گياه‌خواري در قسمت دمبرگ گوجه‏ فرنگي مشاهده شد. حضور طعمه جانوري توانست ميزان گياه‌خواري سن را 2/39 برابر كاهش دهد. ميزان شكارگري سن از تخم شب‏ پره مينوز برگ گوجه‏ فرنگي 42/52 درصد، به‌صورت معني ‏داري بيشتر از تخم بيد آرد 26/58 و سيست آرتميا 19/14 درصد بود. ميزان فعاليت شكارگري سن N. tenuis در دماهاي مختلف نيز اختلاف معني‏ داري نشان داد. ميزان شكارگري در دماي 30 درجه سلسيوس، 33/83 درصد بود، اما در دماي 20 درجه سلسيوس اين ميزان به 23/74 درصدكاهش يافت، كه اختلاف 10/09 درصدي داشت.