بررسي تاثير باكتري‌ هاي Pseudomonas flourescens، Stenotrophomonas sp. و كلركربوكسيليك اسيد بر نماتد ريشه‌گرهي (Meloidogyne javanica)

گوجه‌فرنگي از مهمترين گياهاني است كه از نظر غذايي و اقتصادي در جايگاه مهمي قرار دارد. نماتدهاي ريشه گرهي (Meloidogyne spp.) از مهم‌ترين بيمارگرهاي گياه گوجه‌فرنگي هستند كه باعث كاهش حدود 5 درصد تمام محصولات كشاورزي و خسارت24–38 درصدي بر روي گياه گوجه‌فرنگي در سراسر جهان مي‌شوند. با توجه به صدماتي كه روش‌هاي شيميايي بر محيط‌‌زيست و سلامت انسان دارند و پرهزينه بودن اين روش‌ها، وجود يك راهكار جايگزين از جمله استفاده از باكتري‌هاي محرك رشد گياه (PGPR) براي مديريت اين نماتدها ضروري است. پس از بررسي ريخت‏شناسي و ريخت‏سنجي، نماتد جدا شده از مزارع آلوده Meloidogyne javanica شناسايي شد. در پژوهش حاضر بعد از جداسازي نماتد ريشه گرهي از مزارع آلوده، شناسايي و خالص‌سازي و تكثير نماتد M. javanica، تاثير دو باكتري Pseudomonas flourescens، Stenotrophomonas sp. strain LU1 در شرايط آزمايشگاهي و همچنين باكتري P. fluorescens و كلركربوكسيليك اسيد به همراه نماتدكش نماتكس روي گياه گوجه‌فرنگي و اين نماتد در شرايط گلخانه‌اي مورد بررسي قرار گرفت. پس از كشت گلخانه‌اي گوجه‌فرنگي و انجام تلقيح، شاخص‌هاي رشدي و شاخص‌هاي بيماريزايي در قالب طرح كاملا تصادفي در 4 تكرار، مورد بررسي و توسط نرم افزار SAS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. بررسي‌هاي انجام شده در آزمايشگاه نشان داد كه،  در آزمون تفريخ تخم در شرايط آزمايشگاهي 8 روز بعد از تلقيح، باكتري P. fluorescens با 50% و باكتري Stenotrophomonas sp. strain LU1 با 23% در كنترل تعداد تخم تفريخ شده موثر بودند. در تست مرگ و مير لاروها در شرايط آزمايشگاهي 3 روز بعد از تلقيح، باكتري P. fluorescens قادر بود با31% و باكتري Stenotrophomonas sp. strain LU1 با 0.8% در لاروها مرگ و مير ايجاد كنند. در شرايط گلخانه در آزمون شاخص‌هاي رشدي گياه گوجه‌فرنگي شامل ارتفاع بوته و طول ريشه، وزن تر بوته و ريشه، وزن خشك بوته و ريشه، تيمارهاي حاوي باكتري P. fluorescens با و بدون نماتد، در شاخص ارتفاع بوته به ترتيب %14 و30% در شاخص طول ريشه 18% و 31% در شاخص وزن تر بوته 36% و 50% در شاخص وزن خشك بوته 23%و 40% تاثير مثبت نسبت به شاهد با نماتد نشان دادند. در گلخانه در شاخص‌هاي بيماريزايي مربوط به تعداد لارو در 100 سي سي خاك، تعداد گال در يك گرم ريشه، تعداد تخم در يك گرم ريشه تيمار حاوي باكتري P. fluorescens به ترتيب 76%، 33%، 91% و تيمار حاوي كلركربوكسيليك اسيد به ترتيب 98% ،98%،99% كنترل را نسبت به شاهد در شرايط گلخانه از خود نشان داد كه در اين تيمار ميزان كنترل از نماتدكش مورد استفاده بيشتر ارزيابي شد. نتايج پژوهش حاضر نشان دهنده تاثير مثبت باكتري‌ P. fluorescens بر نماتد M. javanica در شرايط آزمايشگاهي و گلخانه‌اي و همچنين كلركربوكسيليك اسيد در شرايط گلخانه‌اي بود كه با تحقيقات انجام شده مطابقت داشت. لازم به ذكر است باكتري Stenotrophomonas sp. strain LU1 در شرايط آزمايشگاهي تاثير مثبت اما اندكي از خود نشان داد.