حدوث و قدم عالم از منظر كندي

حدوث و قدم عالم، از مسائل مهمي است كه همواره در فلسفه و كلام اسلامي مورد توجه قرار گرفته است. نگارنده با هدف تبيين و ارزيابي نظريه كندي كه نخسين فيلسوف اسلامي است با تتبع در آثار وي، به سه دليل بر اثبات حدوث عالم دست يازيده است. يك دليل را خود كندي براي اثبات حدوث عالم ذكر كرده است ولي دو دليل ديگر، در ضمن مطالب ديگر و به هدف اثبات امور ديگري ذكر شده است لكن قابليت اثبات حدوث عالم را داراست. دو دليل مبتني بر تناهي زمان و تلازم ميان جرم، حركت و زمان استوار است و دليل ديگر بر مدار تلازم ميان معلوليت و حدوث سامان يافته است. با توجه به اينكه وي عالم را منحصر به عالم ماده مي داند، هر سه دليل وافي به مدعاي اوست، هر چند دليل سوم شامل عالم مجردات نيز مي شود كه از نقاط قوت نظريه او محسوب مي شود، لكن نپرداختن به مفهوم شناسي حدوث و عدم ارائه تبييني مناسب در اثبات تلازم ميان معلوليت و حدوث را مي توان از نقاط ضعف ديدگاه وي به شمار آورد.