تدوين مدل مسئوليت‌‎پذيري و خودكارآمدي تحصيلي براساس الگوهاي ارتباطي خانواده با نقش ميانجي سبك‌هاي فرزندپروري

پژوهش حاضر با هدف تدوين مدل مسئوليت‌پذيري و خودكارآمدي تحصيلي بر اساس الگوهاي ارتباطي خانواده با اثر واسطه‌اي سبك‌هاي فرزندپروري ادراك‌شده در بين دانش‌آموزان به‌روش غيرآزمايشي از نوع همبستگي و تحليل مسير انجام شد. جامعه آماري شامل كليه دانش‌آموزان پسر متوسطه دوم مناطق 14، 13و 15 تهران در سال تحصيلي 1400 بود كه تعداد 410 نفر از ايشان به‌روش نمونه‌گيري خوشه‌اي چندمرحله‌اي انتخاب و وارد پژوهش شدند. اطلاعات پژوهش با استفاده از پرسش‌نامه‌هاي مسئوليت‌پذيري روان‌شناختي كاليفرنيا، خودكارآمدي تحصيلي مورگان جينكز، ادراك از سبك‌هاي فرزندپروري مكلون و مررل و پرسش‌نامه تجديدنظرشده الگوهاي ارتباطي ريچي و فيتزپاتريك جمع‌آوري شد. نتايج نشان داد كه مسئوليت‌پذيري داراي رابطه معنادار با سبك‌ فرزندپروري مقتدرانه بود، ولي رابطه معنادار با سبك‌هاي سهل‎گيرانه و مستبدانه نداشت. همچنين، الگوهاي ارتباطي گفت‌وشنود و همنوايي به‌طور غيرمستقيم با مسئوليت‌پذيري رابطه مثبت داشت. خودكارآمدي تحصيلي به‌طور غيرمستقيم با الگوي ارتباطي گفت‌وشنود و الگوي همنوايي و به‌طور مستقيم با سبك فرزندپروري مقتدرانه رابطه مثبت داشت. در نهايت، رابطه مستقيم سبك فرزندپروري سهل‎گيرانه و سبك فرزندپروري مستبدانه با خودكارآمدي تحصيلي معني‌‌دار نبود. براين‌اساس، الگوهاي ارتباطي با نقش واسطه‌‌اي سبك‌‌هاي فرزندپروري 38% از مسئوليت‌پذيري و 25% از خودكارآمدي تحصيلي را تبيين مي‌‌كند.