اول بررسي رژيم حقوقي رودخانه هيرمند در دوره پهلوي و دوم

زمينه و هدف: اختلافات ميان ايران افغانستان در زمينه آب هيرمند باگذشت بيش از يك سده هنوز لاينحل باقي ‌مانده است. مطالعه رژيم حقوقي رودخانه هيرمند در دوره پهلوي اول و دوم مي‌تواند زمينه مساعدي براي درك دقيق‌تري از اختلافات موجود ميان ايران و افغانستان ارائه كند. بر همين اساس، هدف مقاله حاضر بررسي تطبيقي رژيم حقوقي رودخانه هيرمند در دوره پهلوي اول و دوم و تبيين توافقات صورت‌گرفته در اين دوره به عنوان مبناي حل اختلافات كنوني و ارائه راهكار براي رفع اختلافات است.روش: مقاله حاضر توصيفي ـ تحليلي بوده و از روش كتابخانه‌اي استفاده ‌شده است. به همين منظور با مطالعه اسناد به روش كتابخانه‌اي تلاش شده رژيم حقوقي حاكم بر هيرمند تبيين شود.ملاحظات اخلاقي: در اين مقاله، اصالت متن، صداقت و امانتداري رعايت شده است.يافته‌ها: در دوره پهلوي اول، معاهده‌اي منصفانه و با حق‌آبه نصف، نصف در سال 1317 با افغانستان منعقد شد كه متأسفانه با اشغال ايران به سرانجام نرسيد، اما در عصر پهلوي دوم معاهده آبي 1351 بين ايران و افغانستان منعقد شد كه به مراتب نسبت به معاهده 1317 از حق‌آبه ايران كاسته شد و به 22 متر مكعب در ثانيه اكتفا شد كه حتي آن نيز در سال‌هاي بعد از طرف دولت افغانستان تا به امروز به بهانه‌هاي مختلف رعايت نشده است.نتيجه‌گيري: با توجه به وضعيت نامساعد آب در استان سيستان و بلوچستان لازم است از سازوكارهاي بين‌المللي بر مبناي معاهده آبي 1351 براي احقاق حق‌آبه ايران استفاده شود.