زمينه‌ها و دلايل گرايش اعتياد به مواد مخدر در جامعه عصر صفوي از ديدگاه شاعران

زمينه و هدف: تا پيش از روزگار صفويان، استعمال موادي چون ترياك به عنوان دارو رواج داشت. در اين عهد رواج انواع مواد مخدر به قصد لذت گسترش يافت و طبقات مختلف مردم و سپاهيان و وزرا و حتي شخص شاه به آن رو آوردند و حتي كوشيدند از اين مواد در پيشبرد اهداف سياسي خود استفاده نمايند، به طوري كه استعمال بي‌رويه آن، جامعه را گرفتار معضلي به نام اعتياد ساخت. ادبيات اين دوره نيز از تأثيرات اعتياد به دور نماند و در شعر شاعران ابعاد و چرايي گرايش به اعتياد به مواد مخدر منعكس شده است. بر اين اساس، پژوهش حاضر درصدد است به مسأله اعتياد از دريچه شعر شاعران عصر صفوي بپردازد و به اين سؤال پاسخ دهد كه زمينه‌ها و دلايل گرايش مردم و برخي شاعران به مواد مخدر از ديدگاه شاعران عصر صفوي چه بوده و عكس‌العمل آنان به عنوان گروهي از آگاهان جامعه به اين مواد چه بوده است؟روش: ﺭﻭﺵ به كار ﮔﺮﻓﺘﻪ ‌ﺷﺪﻩ در ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ توصيفي ـ تحليلي و روش گردآوري اطلاعات ﺭﻭﺵ كتابخانه‌اي ﻭ پژوهشي ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.ملاحظات اخلاقي: در اين تحقيق جنبه‌هاي اخلاقي مطالعه كتابخانه‌اي شامل اصالت متون، صداقت و امانتداري رعايت شده است.يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه شواهد و نمونه‌هاي فراوان اصطلاحات مربوط به مواد مخدر در اشعار شاعران دوره صفوي و انعكاس نحوه تهيه و استفاده اين مواد در اشعار و بالاخر نكوهش مبتلايان به اين بلايا و ارائه پيشنهادهاي مختلف جهت ترك اعتياد، خود حاكي از شدت رواج مواد مخدر در بين مردم و نيز برخي شاعران اين روزگار است.نتيجه‌گيري: در آثار شاعران مورد بررسي كه بيشترين اشاره به مواد مخدر داشته و خود از مبتلايان به آن، در دوره صفوي بوده‌اند، انواع مواد مخدر 85 بار نام برده شده است كه ترياك و تنباكو با بيشترين و كوكنار و بنگ با كمترين مصرف را نشان مي‌دهد. از ديدگاه شعرا در دوره صفوي، مردم به قصد تهييج ذوق، تفنن و جهت غم‌گساري و شادماني، تحريك ميل جنسي و استفاده درماني به مواد مخدر رو آورده بودند، اما بعد از اعتياد به مواد مخدر به علت تأثيرات مخرب آن درصدد ترك برآمدند و ضمن نكوهش استعمال اين‌گونه مواد، در اين راه، ترك تدريجي مواد را نيز پيشنهاد كرده‌اند.