بررسي علل اعتياد شاعران عصر صفويه به مواد مخدر

زمينه و هدف: يكي از مسائل اجتماعي دوره صفويه اعتياد فراگير به مواد افيوني بود كه بروز انحرافات و آسيب‌هاي اجتماعي از پيامدهاي جدي آن به شمار مي‌رفت. اين پديده، اگرچه در ميان عوام و درباريان امري رايج محسوب مي‌شد و هر كدام از آن‌ها به نحوي گرفتار اين بيماري بودند، اما در ميان شاعران اين عصر نمايان‌تر بوده است. اين پژوهش درصدد آن است كه ضمن بررسي استعمال مواد افيوني در ميان شعراي عصر صفوي علل گرايش آن‌ها به مواد مخدر را بررسي نمايد.روش: اين پژوهش به روش توصيفي ـ تحليلي و با تكيه بر مطالعات كتابخانه‌اي و مراجعه به منابع مكتوب عصر صفوي به خصوص متون تذكره انجام شده است.ملاحظات اخلاقي: در اين پژوهش صداقت و امانتداري در استفاده از منابع تاريخي كاملاً رعايت شده است.يافته‌ها: يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد مصرف انواع مواد مخدر، از جمله ترياك، خشخاش، بنگ، فلونيا، كوكنار، چرس و بَرش (بارش) در ميان شعراي عصر صفوي رواج گسترده‌اي داشته است و بسياري را به كام مرگ كشانده است.نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد موج گسترده تمايل شعرا به مواد مخدر در عصر صفوي به منظور تقويت قوه تخيل جهت سرودن اشعار خويش بوده است. اين يافته زماني تقويت مي‌شود كه بدانيم سبك شعري عصر صفوي سبك هندي بود كه به صورت ويژه براي استفاده از مضامين دور از ذهن نياز به خيال‌پردازي داشت، بدين‌ترتيب مي‌توان گفت شعرا به اين مواد به عنوان ابزار بهبود كيفيت كار خويش مي‌نگريسته‌اند. علاوه بر اين، فرمان منع مسكرات به عنوان عاملي عمومي نيز در اين گرايش بي‌تأثير نبوده است. با اين حال گسترش اين عارضه مشكلات فراواني را براي سلامتي اين شعرا ايجاد كرده بود.